می آییم سراغ تكامل جامعه ی بشری. تكامل جامعه ی بشری چند گونه است [1]. یك وقت ما می گوییم جامعه ی بشری متكامل است بدین معنی كه در مسائل فنّی یعنی در رابطه ی انسان با طبیعت [پیشرفت داشته است. ] انسان با طبیعت رابطه دارد، در حال جنگ و جدال است و می خواهد بر طبیعت تسلّط پیدا كند، قاهر بشود و طبیعت را استخدام كند. تكامل در این امر، خیلی خوب معنی دارد و بدون شك جامعه ی بشری در رابطه اش با طبیعت تكامل پیدا كرده، یعنی اگر ما در مجموع زمانها در نظر بگیریم، آنچه كه «تكنیك» یا «صنعت» یا «تصرّف در طبیعت» و یا «تسلّط بر طبیعت» نامیده می شود روز به روز [پیشرفت نموده و] افزایش پیدا كرده است.

---