بو علی یك مرد فیلسوف و طبیب است؛ گواینكه فیلسوف الهی است ولی او در زمان خودش مثل كسانی است كه در جبهه ی مخالف قرار گرفته باشند یعنی منكر كرامت و معجزه و این چیزها نیست ولی برای آنها توجیهی قائل است. در نوشته های خودش دارد كه: اگر شنیدی كه انسانی مدتی ترك غذا می كند كه اگر افراد دیگر در آن مدت ترك غذا كنند می میرند- مثلا اگر شنیدی یك نفر یك ماه متوالی یا احیانا بیش از یك ماه غذا نمی خورد در صورتی كه آدم عادی اگر یك هفته غذا نخورد خود به خود از گرسنگی می میرد- این را یك امر ناشدنی گمان مبر. در داستان حضرت موسی ظاهرا می خوانیم كه در مدت چهل روزی كه در میقات رفت اساسا غذا نخورد، و احیانا در باب ریاضت كش ها و همینهایی كه حبس نفس می كنند [چنین چیزهایی نقل می شود] . مثل اینكه در زمان او هم معروف بوده؛ می گوید درباره ی اهل هند چنین می گویند «ان صحّت الحكایة» اگر این قصه ها راست باشد. اگر شنیدی خیال نكن یك امر ناشدنی است، شدنی است، چرا؟ می گوید روی این حساب كه نفس روی بدن اثر می گذارد یعنی ممكن است كه نفس طوری در بدن تصرف كند كه مدتی ماشین بدن كار نكند. در حال عادی كه مرتب غذاها را تحلیل می برد و مواد را دفع می كند احتیاج به ماده جدید پیدا می كند ولی ممكن است كه مدتی بدن را به یك حال نگه دارد، دفع نكند و احتیاج به جذب جدید هم نباشد. می گوید مثال عادی اش یك نفر مریض است كه اگر ما حساب كنیم می بینیم در مدت یك ماه آن قدر كم غذا می خورد كه اگر یك آدم سالم آن مقدار غذا بخورد می میرد ولی او به واسطه مرض، بدنش كار نمی كند، وقتی بدن كار نكرد احتیاج به غذا نیست. این كار نكردن همان طوری كه ممكن است موجبش بیماری باشد ممكن است موجبش یك اراده ی نفسانی باشد. غرضم این جهت است كه در یك حالت غیر عادی، در اثر تمرینها و تقویتهایی از قوای روح، این مقدار روح روی بدن اثر می گذارد؛ تصمیم می گیرد مدتی كار آن را كم یا تعطیل كند. این كه احتیاج دارد در روز فلان مقدار غذا بخورد و انرژی از غذا بگیرد، همین طور در یك حال آن را نگه می دارد. این نشانه ی آن است كه واقعا روح و امور روحی به صورت یك قوه در انسان وجود دارند و بدن را به این شكل تحت تأثیر خود قرار می دهند.

از اینها بالاتر این حرفهایی است كه امروز دیگر تقریبا می شود گفت مسلّم و قطعی شده است: به وسیله ی خواب مصنوعی، یا حتی خواب مصنوعی هم نباشد به وسیله تلقینات، آنچنان شعور باطن را تحت تأثیر قرار می دهند كه شعور باطن روی بدن اثر می گذارد و خیلی از جریانهای عادی بدن را و لو بگویید مربوط به اعصاب باشد (اعصاب هم مربوط به بدن است) تحت تأثیر قرار می دهد. گذشته از اینكه در خواب چیزهایی را تلقین می كنند یا مثلاً در حال خواب مصنوعی شخص را جراحی می كنند [1]، درجه دیگر این است كه در حال بیداری در اثر تلقین، در یك عضو، لمسی ایجاد می كنند یعنی باز روح خواسته است كه این عضو حس نكند، حس نمی كند، و باز درجات دیگر و مراتب دیگری كه هست.

اینها به عنوان نمونه ها و نشانه هایی است كه البته با آنچه كه ما معجزه می نامیم و معجزه ی انبیاء می گوییم فاصله ی خیلی زیاد دارد ولی به عنوان نمونه است برای این مطلب كه: پس امور روحی هم نوعی از قدرتها هستند و در وجود انسان قدرتها و قوه هایی وجود دارد غیر از قوه ها و قدرتهای مادی بدنی. همین مقدار كه نمونه ها برای ما به دست آمد ما می توانیم لا اقل این موضوع را تحت مطالعه قرار دهیم و حتی استبعاد ما نفی شود.

---