قبل از ذكر آیات قرآن در باب امامت، حدیث معروفی را برایتان عرض می كنم كه آن را هم شیعه روایت كرده است و هم سنی. معمولا حدیثی را كه مورد اتفاق شیعه و سنی باشد، نمی شود كوچك شمرد زیرا وقتی هر دو فریق از دو طریق روایت می كنند، تقریبا نشان دهنده ی این است كه پیغمبر اكرم یا امام قطعا این مطلب را فرموده است.

البته عبارتها كمی با هم فرق می كنند ولی مضمون آنها تقریبا یكی است. این حدیث را ما شیعیان اغلب به این عبارت نقل می كنیم: «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیة» [1]هر كس بمیرد و پیشوای زمان خود را نشناسد، مرده است از نوع مردن زمان جاهلیت. این، تعبیر خیلی شدیدی است چون در زمان جاهلیت مردم اصلا مشرك بودند و حتی توحید و نبوت هم نداشتند. این حدیث در كتب شیعه زیاد آمده و با اصول شیعه هم صد در صد قابل انطباق است. در كافی كه معتبرترین كتاب حدیث شیعه می باشد، این حدیث هست. عمده این است كه این حدیث در كتابهای اهل تسنن هم هست. آنها در روایتی به این عبارت نقل كرده اند: «من مات بغیر امام مات میتة جاهلیّة» [2]هر كس بدون امام بمیرد، مانند این است كه در جاهلیت مرده است. عبارت دیگری كه نقل كرده اند این است: «من مات و لیس فی عنقه بیعة مات میتة جاهلیّة» آن كه بمیرد و در گردن او بیعت یك امام نباشد، مردنش از نوع مردن جاهلیت است. به عبارتی هم كه شیعه نقل می كند، سنیها زیاد نقل كرده اند. عبارت دیگر: «من مات و لا امام له مات میتة جاهلیّة» . این عبارتها خیلی زیاد است و نشان دهنده ی اهتمام زیاد پیغمبر اكرم به مسأله ی امامت است.

كسانی كه امامت را تنها به معنی رهبری اجتماعی می دانند، می گویند ببینید پیغمبر اكرم به مسأله ی رهبری تا كجا اهمیت داده كه معتقد شده است اگر امت رهبر و پیشوا نداشته باشد، اصلا مردنش مردن جاهلی است، برای اینكه صحیح تفسیر كردن و صحیح اجرا كردن دستورات اسلامی بستگی دارد به اینكه رهبری، رهبری درستی باشد و مردم پیوندشان را با رهبر محكم كرده باشند. اسلام یك دین فردی نیست كه كسی بگوید من به خدا و پیغمبر اعتقاد دارم و بنابراین به هیچ كس كاری ندارم. خیر، غیر از خدا و پیغمبر، تو حتما باید بفهمی و بشناسی كه در این زمان رهبر كیست و قهرا در سایه ی رهبری او فعالیت كنی.

آنها كه امامت را به مفهوم مرجعیّت دینی معنی می كنند، [در معنی این حدیث ] می گویند كسی كه می خواهد دین داشته باشد، باید مرجع دینی خودش را بشناسد و بداند كه دین را از كجا بگیرد. اینكه انسان دین داشته باشد ولی دینش را از مأخذی بگیرد كه ضدّ آن است، عین جاهلیت است.

آن كسی كه امامت را در حد ولایت معنوی می برد، می گوید این حدیث می خواهد بگوید كه اگر انسان مورد توجه یك ولیّ كامل نباشد، مانند این است كه در جاهلیت مرده است.

این حدیث را چون متواتر است خواستم اول عرض كرده باشم كه در ذهن شما باشد تا بعد درباره اش بحث كنیم. حال برویم سراغ آیات قرآن.

---