در قرآن چند آیه هست كه مورد استدلال شیعه در باب امامت است. یكی از آن آیات آیه ی: «إِنَّما وَلِیُّكُمُ اَللّهُ» است (اتفاقا در همه ی اینها روایات اهل تسنن هم وجود دارد كه مفاد شیعه را تأیید می كند) . ما آیه ای در قرآن داریم به این صورت: «إِنَّما وَلِیُّكُمُ اَللّهُ وَ رَسُولُهُ وَ اَلَّذِینَ آمَنُوا اَلَّذِینَ یُقِیمُونَ اَلصَّلاةَ وَ یُؤْتُونَ اَلزَّكاةَ وَ هُمْ راكِعُونَ» [1]. «اِنَّما» یعنی منحصرا (چون اداة حصر است) . معنی اصلی «ولیّ» سرپرست است. ولایت یعنی تسلط و سرپرستی: سرپرست شما فقط و فقط خداست و پیغمبر خدا و مؤمنینی كه نماز را بپامی دارند و در حال ركوع زكات می دهند. ما در دستورات اسلام نداریم كه انسان در حال ركوع زكات بدهد كه بگوییم این یك قانون كلی است و شامل همه ی افراد می شود. این، اشاره است به واقعه ای كه در خارج یك بار وقوع پیدا كرده است و شیعه و سنی به اتفاق آن را روایت كرده اند و آن این است كه علی (ع) در حال ركوع بود، سائلی پیدا شد و سؤالی كرد، حضرت اشاره كرد به انگشت خود، او آمد انگشتر را از انگشت علی (ع) بیرون آورد و رفت، یعنی علی (ع) صبر نكرد نمازش تمام شود و بعد به او انفاق كند، آن قدر عنایت داشت به اینكه آن فقیر را زودتر جواب بگوید كه در همان حال ركوع با اشاره به او فهماند كه این انگشتر را درآور، برو بفروش و پولش را خرج خودت كن. در این مطلب هیچ اختلافی نیست و مورد اتفاق شیعه و سنی است كه علی (ع) چنین كاری كرده است و نیز مورد اتفاق شیعه و سنی است كه این آیه در شأن علی (ع) نازل شده، با توجه به اینكه انفاق كردن در حال ركوع جزء دستورات اسلام نیست (نه از واجبات اسلام است و نه از مستحبات آن) كه بگوییم ممكن است عده ای از مردم به این قانون عمل كرده باشند. پس «كسانی كه چنین می كنند» اشاره و كنایه است، همان طور كه در خود قرآن گاهی می گوید: «یقولون» می گویند، و حال آنكه یك فرد آن سخن را گفته. در اینجا «كسانی كه چنین می كنند» یعنی آن فردی كه چنین كرده. بنابراین، به حكم این آیه علی (ع) تعیین شده است به ولایت برای مردم.

این، آیه ای است كه مورد استدلال شیعه است. البته این آیه خیلی بیش از این بحث دارد [كه در جلسات آینده درباره اش سخن خواهیم گفت ] .

آیات دیگر آیاتی است كه درباره ی جریان غدیر است. خود قضیه ی غدیر جزء سنت است و ما بعد باید بحثش را بكنیم، ولی از آیاتی كه در این مورد در سوره ی مائده وارد شده یكی این آیه است: «یا أَیُّهَا اَلرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» [2](اینجا لحن، خیلی شدید است) ای پیامبر! آنچه را كه بر تو نازل شد، تبلیغ كن و اگر تبلیغ نكنی رسالت الهی را تبلیغ نكرده ای. مفاد این آیه آنچنان شدید است كه مفاد حدیث «من مات و لم یعرف امام زمانه مات میتة جاهلیّة» . اجمالا خود آیه نشان می دهد كه موضوع آنچنان مهم است كه اگر پیغمبر تبلیغ نكند، اصلا رسالتش را ابلاغ نكرده است.

سوره ی مائده به اتفاق شیعه و سنی آخرین سوره ای است كه بر پیغمبر نازل شده و این آیات جزء آخرین آیاتی است كه بر پیغمبر نازل شده، یعنی در وقتی نازل شده كه پیغمبر (ص) تمام دستورات دیگر را در مدت سیزده سال مكه و ده سال مدینه گفته بوده و این، جزء آخرین دستورات بوده است. شیعه سؤال می كند این دستوری كه جزء آخرین دستورهاست و آن قدر مهم است كه اگر پیغمبر آن را ابلاغ نكند همه ی گذشته ها كأن لم یكن است، چیست؟ یعنی شما نمی توانید موضوعی نشان بدهید كه مربوط باشد به سالهای آخر عمر پیغمبر و اهمیتش در آن درجه باشد كه اگر ابلاغ نشود هیچ چیز ابلاغ نشده است. ولی ما می گوییم آن موضوع، مسأله ی امامت است كه اگر نباشد، همه چیز كأن لم یكن است، یعنی شیرازه ی اسلام از هم می پاشد. بعلاوه، شیعه از كلمات و روایات خود اهل تسنن دلیل می آورد كه این آیه در غدیر خم نازل شده است.

در همان سوره ی مائده، آیه ی «اَلْیَوْمَ أَكْمَلْتُ لَكُمْ دِینَكُمْ وَ أَتْمَمْتُ عَلَیْكُمْ نِعْمَتِی وَ رَضِیتُ لَكُمُ اَلْإِسْلامَ دِیناً» (امروز دین را به حد كمال رساندم و نعمت را به حد آخر تمام كردم، امروز است كه دیگر اسلام را برای شما به عنوان یك دین پسندیدم) نشان می دهد كه در آن روز جریانی رخ داده كه آن قدر با اهمیت است كه آن را مكمّل دین و متمّم نعمت خدا بر بشر شمرده است و با بودن آن، اسلام اسلام است و خدا این اسلام را همان می بیند كه می خواسته و با نبودن آن، اسلام اسلام نیست. شیعه به لحن این آیه- كه تا این درجه برای این موضوع اهمیت قائل است- استدلال می كند و می گوید آن موضوعی كه بتواند نامش مكمّل دین و متمّم نعمت و آن چیزی باشد كه با نبودنش اسلام اسلام نیست، چه بوده است؟ می گوید ما می توانیم موضوعی را نشان بدهیم كه در آن درجه از اهمیت باشد ولی شما نمی توانید. بعلاوه، روایاتی هست كه تأیید می كند این آیه هم در همین موضوع وارد شده است. اینها، سه آیه ای بود كه من به طور عصاره از استدلالهای شیعه برایتان عرض كردم.

---