گفتیم علاوه بر اینكه هر كس كه مرجع دین است، زعیم دین هم باید همو باشد، در مسأله ی زعامت هم پیغمبر تصریح كرده است. یك نمونه ی آن حدیث غدیر است كه پیغمبر اكرم آن را در غدیر خم و در حجّة الوداع فرمودند. حجّة الوداع آخرین حج پیغمبر اكرم (ص) است و شاید ایشان بعد از فتح مكه یك حج بیشتر نكردند، البته قبل از حجّة الوداع حج عمره كرده بودند. رسول اكرم صلای عام دادند و مخصوصا مردم را دعوت كردند كه به این حج بیایند. همه را جمع كردند و بعد در مواقع مختلف، در مسجد الحرام، در عرفات، در منی و بیرون منی، در غدیر خم و در جاهای دیگر خطابه های عمومی خود را القاء كردند. از جمله در غدیر خم بعد از آنكه جا به جا مطالبی را فرموده بود، مطلبی را به عنوان آخرین قسمت با بیان شدیدی ذكر نمود. به نظر من فلسفه ی اینكه پیغمبر این مطلب را در آخر فرمود همین آیه ای است كه در آنجا قرائت كرد: «یا أَیُّهَا اَلرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْكَ مِنْ رَبِّكَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» [1]. بعد از اینكه پیغمبر اكرم در عرفات و منی و مسجد الحرام كلیات اسلامی را در باب اصول و فروع بیان كرده- كه مهمترین سخنان ایشان است- یك مرتبه در غدیر خم اینطور می فرماید: مطلبی است كه اگر آن را نگویم هیچ چیز را نگفته ام: «فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ» به من گفته اند كه اگر آن را نگویی هیچ چیز را نگفته ای یعنی همه هبا و هدر است. بعد می فرماید: «الست اولی بكم من انفسكم؟ » (اشاره به آیه ی قرآن است كه: «اَلنَّبِیُّ أَوْلی بِالْمُؤْمِنِینَ مِنْ أَنْفُسِهِمْ» [2]آیا من حق تسلط و ولایتم بر شما از خودتان بیشتر نیست؟ همه گفتند: «بلی یا رسول اللّه» . حضرت فرمود: «من كنت مولاه فهذا علیّ مولاه» . این حدیث هم مثل حدیث ثقلین دارای اسناد زیادی است.

خلاصه ای از بحث غدیر را چند سال پیش در مشهد همین كانونیها [3]به صورت كتاب منتشر كردند. البته من هنوز آن را نخوانده ام ولی برخی از رفقایمان كه وارد هستند خوانده اند، می گویند خیلی خوب است. لا اقل آن را مطالعه كنید.

اگر ما بخواهیم مدارك احادیثی مثل حدیث غدیر را كه می گوییم متواتر است یا حدیث ثقلین را كه آقای میر حامد حسین صاحب عبقات الانوار كتابی با قطع بزرگ و در چهار صد صفحه درباره ی مدارك آن نوشته است بررسی كنیم، خیلی طولانی می شود.

ممكن است احتیاج به بحث بیشتری داشته باشد ولی من مایلم كه جوهر بحث را در مسأله ی امامت عرض كرده باشم همراه با یك اشاره ی نسبتا اجمالی به مداركی كه اهل تشیع در باب امامت دارند.

---