مسلمین این لغت را از یونان گرفتند، صیغه ی عربی از آن ساختند و صیغه ی شرقی به آن دادند و آن را به معنی «مطلق دانش عقلی» به كار بردند.

«فلسفه» در اصطلاح شایع مسلمین نام یك فن خاص و دانش خاص نیست، همه ی دانشهای عقلی را در مقابل دانشهای نقلی از قبیل لغت، نحو، صرف، معانی، بیان، بدیع، عَروض، تفسیر، حدیث، فقه، اصول، تحت عنوان كلی «فلسفه» نام می بردند؛ و چون این لغت مفهوم عامّی داشت، قهرا «فیلسوف» به كسی اطلاق می شد كه جامع همه ی علوم عقلی آن زمان، اعمّ از الهیات و ریاضیات و طبیعیات و سیاسیات و اخلاقیات و منزلیات بوده باشد؛ و به این اعتبار بود كه می گفتند: «هر كس فیلسوف باشد جهانی می شود علمی، مشابه جهان عینی» .

مسلمین آنگاه كه می خواستند تقسیم ارسطویی را درباره ی علوم بیان كنند كلمه ی «فلسفه» یا كلمه ی «حكمت» را به كار می بردند، می گفتند: فلسفه (یعنی علم عقلی) بر دو قسم است: نظری و عملی.

«فلسفه ی نظری» آن است كه درباره ی اشیاء آنچنانكه هستند بحث می كند، و «فلسفه ی عملی» آن است كه درباره ی افعال انسان آنچنانكه باید و شایسته است باشد بحث می كند. فلسفه ی نظری بر سه قسم است: الهیات یا فلسفه ی عُلیا، ریاضیات یا فلسفه ی وسطی ، طبیعیات یا فلسفه ی سفلی .

فلسفه ی علیا یا الهیات به نوبه ی خود مشتمل بر دو فنّ است: امور عامّه، و دیگر الهیات بالمعنی الاخص.

ریاضیات چهار بخش است و هر كدام علم علیحده است: حساب، هندسه، هیئت، موسیقی.

طبیعیات نیز به نوبه ی خود بخشها و اقسام زیادی دارد. فلسفه ی عملی نیز به نوبه ی خود تقسیم می شود به علم اخلاق، علم تدبیر منزل، علم سیاست مدن.

علیهذا پس فیلسوف كامل یعنی جامع همه ی علوم نامبرده.