اگر حدّ وسط، موضوع در هر دو مقدمه باشد «شكل سوم» است
[1]. شرایط شكل
مجموعه آثار شهید مطهری . ج5، ص: 94
سوم عبارت است از:
الف. موجبه بودن صغری.
ب. كلّیت یكی از دو مقدمه.
علیهذا قیاس ذیل:
«هیچ انسانی نشخوار كننده نیست؛ هر انسانی نویسنده است» .
عقیم است، زیرا صغری سالبه است؛ و همچنین «بعضی از انسانها عالمند؛ و بعضی از
انسانها عادلند» عقیم است، زیرا هر دو مقدمه، جزئیه است و لازم است یكی از دو
مقدمه كلّی باشد.
[1] . مثل این كه بگوییم: «هر انسانی فطرتاً علم دوست است، هر انسانی فطرتاً عدالتخواه است؛ پس بعضی علم
دوستان عدالتخواه اند» .