ایده آلیست حقیقی كسی است كه مطلق واقعیات را نفی می كند كه در معنای نفی مطلق است و اینان اگر چه بسیار كم و نایاب و شاید در این عصر مصداق نداشته باشند ولی دسته ای از قدما را تاریخ با این مسلك ضبط نموده است و در هر حال

ایده آلیست (سوفسطی) به معنی حقیقی كلمه اینان اند.

با اینهمه ما نمی توانیم باور كنیم كه انسانی پیدا شود كه دارای خلقت صحیح بوده و مانند سایر افراد انسان كارهای این نوع را انجام دهد و علوم و ادراكات كه در سایر افراد نوع یافته می شود در وی یافته نشود. هر یك از ماها با یك آزمایش دامنه دار هزاران فعل از خود دیده كه از علوم مختلفه به عنوان واقع بینی (نه به عنوان اندیشه) سرچشمه می گیرد و هر فعل ارادی وی متكی به اراده و هر اراده متكی به علم می باشد و همچنین هر یك از ماها هزاران فرد از نوع خود با هزاران فعل دیده كه همه ی آنها را با اراده و علم انجام می دهد و این علوم و افكار از خارج سرچشمه می گیرد (البته واقع بینی علوم و افكار همه به یك نحو نمی باشد چنانكه در مقاله های بعدی روشن خواهد شد) و از اینجا روشن می شود كه ایده آلیست حقیقی یكی از دو كس خواهد بود:

(1). كسی كه برخی از علوم و افكار نظری به وی مشتبه شود و در عین حال كه یك سلسله علوم و افكار عملی و نظری كه برای زندگی روزانه لازم می باشد در ذهنش محفوظ و منشأ اثر هستند، به واسطه ی اختلافات و تناقضات كه در افكار و انظار دانشمندان دیده و یا خطاهایی كه از حواس خود مشاهده كرده، معلومات محفوظه ی خود را به حساب نیاورده و از واقع بینی آنها غفلت ورزیده و فقط به اشتباهات و تناقضات مزبور چسبیده و می گوید علوم و ادراكات ما از خارج كشف نمی كنند یعنی به چیزی علم نداریم.

(2). كسی كه بدون پیش آمدن آفتهای ذهنی، برای پاره ای از مقاصد فاسده و آزادی جستن از مقررات و اصول مسلّمه ی اجتماعی، این مسلك را پیش گرفته است و در همه چیز تردید و حتی در تردید نیز تردید می كند، در برابر هر حقیقت روشن و آشكاری مكابره می نماید.

و از این تقسیم، روشن است كه راه گفتگو با این دو دسته مختلف بوده و هر دسته طریق راهنمایی جداگانه دارد.

اگر با ایده آلیست «مشتبه» مواجه شدیم باید با رویّه ی معتدلی در وی انصاف را به جنب و جوش آورده بگوییم مراد از «واقع بینی» این معنی نیست كه ما هیچ خطا نمی كنیم، ولی اگر هم هیچ راه به «واقع» نداشته باشیم كاری از پیش نمی رود، و سپس یك سلسله علوم و ادراكات محفوظه ی خودش را به خودش ارائه داده و مقداری هم از اندیشه های غیر منظم (اندیشه هایی كه به دلخواه خود همه وقت می تواند بكند) به پیش آورده و تفاوت این دو دسته از اندیشه ها را عیناً به وی نشان داده تا متذكر شود كه از ته دل به «واقع» معتقد بوده است. در این صورت وی خواهد دید كه:

1. گاهی گرسنه می شود و به دنبال آن غذا می خورد.

(2). گاهی تصور غذا خوردن می كند و ملزم به غذا خوردن نیست.

(3). گاهی راستی گرسنه می شود و اندیشه ی غذا خوردن اقناعش نمی كند و در این.

سه فرض، اندیشه ها و افكار وی یكسان نیستند بلكه برخی از آنها با واقع تماس دارد و برخی دیگر اندیشه ی بی پایه ای بیش نیست و به همین ترتیب خواهد دید كه پیوسته در امتداد جاده ی زندگی در پیش پای خود یك رشته افكار منظم (قهری) و یك رشته افكار غیر منظم (دلبخواه) دارد و اندیشه های منظم وی با واقع تماس دارند.

ولی اگر با ایده آلیست «مكابر» روبرو شویم باید از رویّه ی عقلائی خودمان استفاده كرده و با وی مانند یك آفت بی جان رفتار كنیم زیرا كسی كه علم ندارد جماد است. آتش كه می سوزاند باید خاموش كرد و آب را كه غرق می نماید باید خشك و نابود نمود و سنگی كه رهگذر را گرفته باشد باید خرد كرده كنار ریخت و همچنین جانوران كشنده را باید كشت و حشرات موذیه را باید راند زیرا كاری كه با طبع خود می كنند ناچار جایز می دانند و اگر چنانچه جایز است در مورد خودشان نیز جایز است.