یكی از مسائلی كه در فلسفه مورد بررسی قرار می گیرد و همواره مورد توجه فلاسفه ی جهان بوده این است كه: «آیا نظام موجودات جهان نظامی ضروری و وجوبی است یا نه؟ » یعنی آیا آنچه در این جهان موجود می شود و مرتبه ای از مراتب هستی را اشغال می كند موجود شدنش خلاف ناپذیر و جبری و به حكم ضرورت است یا آنكه ضرورت و وجوبی در كار نیست و هیچ گونه امتناعی ندارد كه آنچه در ظرفی از ظروف یا مرتبه ای از مراتب، موجود می شود موجود نشود؟ و اگر نظام موجودات نظامی وجوبی و ضروری است این ضرورت و وجوب از كجا ناشی شده است؟ تحقیق در اینكه آیا نظام هستی نظام وجوبی است یا نه، یك مبحث خاصی را كه مشتمل بر چندین مسأله است در فلسفه به وجود آورده كه به نام «مبحث موادّ سه گانه ی عقلی» خوانده می شود و در اطراف وجوب و امكان و امتناع گفتگو می كند.

در اطراف این مواد سه گانه ی عقلی از جنبه های مختلف بحثهای زیادی شده و قسمتهایی هم هست كه مفید و مهم و قابل تحقیق است و دیده نشده است كه در اطراف آنها تحقیقی شده باشد.

ولی با در نظر گرفتن وضع این مقاله از بعضی قسمتها صرف نظر می كنیم و بهپیروی خود این مقاله فقط به بیان قسمتهایی می پردازیم كه از مقدمات یا نتایج اصل فوق الذكر است.

در متن این مقاله با طرز مخصوصی كه اختصاص به خود این مقاله دارد از ضرورت و امكان بحث شده و این طرز با آنكه متكی به مسائلی است كه در مقاله ی 7 گذشت و آن مسائل، مورد قبول قاطبه ی پیروان حكمت متعالیه است از لحاظ طرز استنباط مسائل ضرورت و امكان از مسائل وجود و بالاخص از «اصالت وجود» بی سابقه است و اختصاص به خود این مقاله دارد و از طرفی مطالب مختلفی كه در این مقاله بیان شده خیلی در هم فشرده شده و از این رو ممكن است كه طرز تحقیق مسائل ضرورت و امكان در این مقاله حتی برای آشنایان به این مسائل نامفهوم یا عجیب و غیر قابل قبول جلوه كند.

لهذا ما در این مقدمه مجموع مسائلی را كه مطالب مقاله متكی به آنهاست و یا اشاره ی مختصری در متن مقاله به آنها شده به اضافه ی بعضی مسائل لازم دیگر توضیح كافی می دهیم و با توضیح مختصری كه در پاورقی خود مقاله می دهیم مطالب به خوبی واضح خواهد شد.

این مقدمه مشتمل بر قسمتهای ذیل است:

(1). معنای ضرورت و امكان.

(2). ضرورت و امكان معقول است نه محسوس.

(3). آیا بحث از ضرورت و لا ضرورت نظام موجودات بحثی است علمی یا فلسفی؟ (4). منشأ ضرورت و امكان.

(5). قانون علّیت و معلولیّت.

(6). علت، ضرورت دهنده به معلول است (جبر علّی و معلولی) .

(7). نیازمندی معلول به علت در بقاء.

(8). ضرورت بالذات و بالغیر.

(9). ضرورت ذاتی منطقی و ضرورت ذاتی فلسفی.

10. توجیه نظام موجودات.

11. «اصالت وجود» و ضرورت و امكان.

12. موجود معدوم نمی شود.