قال: و الشرائع التی وردت بمقادیر الصلوات و الزكوات و سائر العبادات، هی لإیقاع
هذه المناسبات فی مقابلة تلك التألیفات الروحانیة. و ربما یبالغ فی تقریر التألیف
حتی یكاد یقول: لیس العالم سوی التألیف، و الأجسام و الأعراض تألیفات،
و النفوس و العقول تألیفات. و یعسر كلّ العسر تقریر ذلك! نعم، تقدیر التألیف علی
المؤلّف، و التقدیر علی المقدّر أمر یهتدی إلیه و یعوّل علیه.
این سخنی كه در فلسفه ی عبادات می گوید حرف عجیب و خوشمزه ای است.
می گوید: عبادات هم در واقع تقلید عملی آهنگهای موسیقی است. مثل اینكه عبادات
را به نوعی رقص معنوی تعبیر می كرده (البته خودش این تعبیر را نكرده) . كأنّه انسان
با این حركات طوری حركت می كند كه با آن تألیفات عددی تناسب پیدا كند، منتها
مجموعه آثار شهید مطهری . ج7، ص: 542
خودش نمی تواند این را بفهمد، پیامبران كه این را درك می كنند به مردم می گویند
[1].
[1] . - هندیها هم الآن چنین برنامه هایی دارند.
استاد: عباداتی كه بین اقوام خیلی قدیم بوده عباداتی بوده است كه به صورت رقص انجام می شده.