[1]
در نظریه ی شیخ دو نظام علمی و عینی متمایز از هم وجود دارند و علم حق تعالی
به اشیاء علم حصولی می شود. گفتیم که این نظریه به این نحو ابطال شده است.
گفته اند: آیا علم حق تعالی به ذات خود غیر از ذات است یا عین ذات؟ اگر غیر
از ذات باشد آن وقت می توان گفت دو چیز داریم: ذات و علم به ذات. ذات مبدأ نظام
عینی است، و علم به ذات مبدأ نظام علمی.
اما خود شیخ گفت که علم و عالم و معلوم در علم حضوری و از جمله در علم
ذات حق به ذات یکی است. پس نظام علمی بر نظام عینی منطبق است. پس علم
حق تعالی به اشیاء عین وجود اشیاء خواهد بود.
[1] . [نوار دو یا سه درس آخر فصل هفتم در دست نبود. در این بخش از دستنوشته ی مرحوم شهید قندی برای تکمیل این فصل استفاده شده است. ]