مسأله ی راحت و الم (به تعبیر شیخ) نیز چنین است. مقصود از «راحت» در اینجا
لذت است، نه راحت به معنای عدم الألم. البته لذت و الم با خیر و شر این تفاوت را
دارند كه لذت و الم هر دو كیفیت نفسانی هستند. شیخ می گوید ما لذت و الم را از آن
جهت كه یك كیفیت خوشایند یا بدایند می باشند، لذت و الم نمی نامیم، یعنی صفت
ذاتی لذت و الم خوشایندی و بدایندی نیست، صفت ذاتیشان این است كه داخل در
مجموعه آثار شهید مطهری . ج7، ص: 490
مقوله ی كیف هستند و از خودشان جنس و فصل علیحده ای دارند. از این جهت اگر ما
نگاه كنیم باید تحلیل شود كه اینها دو جنس هستند یا دو نوع؛ و خواهیم دید كه اینها
انواع هستند نه اجناس. پس شما نمی توانید نقض كنید كه اینها در عین اینكه جنس
هستند با یكدیگر تضاد دارند.