از قرن سوم [یعنی ] از زمان كسانی مثل ثابت بن قرّه مسئله ای مطرح بوده است- كه بعد در خود اسفار هم خواهد آمد- و آن این است كه آیا جسمی كه روی خط مستقیم حركت می كند و بعد برمی گردد، این رفت و برگشت به هم متصل است؟ مثلاً وقتی سنگی را روی خط مستقیم به طرف بالا پرتاب می كنیم و بعد برمی گردد آیا هیچ سكونی ولو برای زمان بسیار كوتاه میان این حركت رو به بالا و حركت رو به پایین وجود ندارد؟ به عبارت دیگر آیا این سنگ ولو برای یك لحظه ساكن می شود و بعد برمی گردد و یا بدون اینكه متوقف شود برمی گردد؟ .

عده ای معتقدند كه در حركات راجعه تخلل سكون صورت نمی گیرد و این دو حركت به یكدیگر متصل است و در واقع یك حركتِ متصل واحدِ متدرج الوجود است. وقتی سنگ بر می گردد ادامه ی همان حركتِ متصلِ واحدِ متدرج الوجود است منتها در اینجا یك حركتِ واحد متصلی داریم كه از جهت مبدأ و منتها با حركات دیگر تفاوت می كند. مانعی ندارد كه ما شخص واحدی از حركت داشته باشیم كه نیمی از حركت یك مبدأ و یك منتها داشته باشد و بخش دیگری از آن، مبدأ و منتهای دیگری داشته باشد. زیرا طبق این قول مبدأ و منتها «مشخِّص» حركت نیستند.

این بحث بسیار خوب در آینده خواهد آمد كه مشخِصات حركت چیست؟ عوض شدنِ چه چیزی یك حركت را تبدیل به دو حركت می كند؟ بعضی قائل اند كه مبدأ و منتها مشخِص حركت است یعنی وحدت مبدأ و منتها سبب وحدت حركت، و تعدد مبدأ و منتها سبب تعدد حركت است. اینها ناچار می گویند كه وقتی شی ء به سمت بالا می رود حتماً پیش از آنكه به سمت پایین حركت كند سكونی برای آن حاصل می شود ولی عده ی دیگری از فلاسفه به چنین حرفی قائل نیستند.

مرحوم آخوند از كسانی است كه قائل اند در حركات راجعه سكون متخلل می شود. ایرادهای مهمی بر این نظریه وارد آورده اند كه خود مرحوم آخوند هم نقل می كند. از جمله می گویند حرف شما لازمه ای دارد كه نمی توان پذیرفت ولی امثال مرحوم آخوند به این اشكال جواب می دهند. توضیح اینكه قائلین به تخلل سكونمی گویند كه فرض كنید یك جسم فوق العاده سنگین به وزن مثلاً صد تُن از بالا به سوی زمین حركت می كند. اگر سنگریزه ای را به طرف آن پرتاب كنیم پس از اصابت به آن برمی گردد. حال اگر این سنگریزه كه به طرف بالا می رود برای لحظه ای سكون پیدا كرده و بعد برگردد لازمه اش این است كه آن سنگ صد تنی هم در همان لحظه ساكن شود. پاسخ این اشكال در آینده خواهد آمد. به هر حال كلام مرحوم آخوند در اینجا مبنی بر این است كه در حركت راجعه تخلل سكون پیدا می شود.