مسئله ی «نسبت حركت به مقوله» از جمله مسائل بسیار اساسی است كه باید خوب
تحقیق شود و بدین جهت توضیح بیشتری در اینجا عرض می كنم. گفتیم در باب
نسبت حركت به مقوله یك قول این است كه مقوله، موضوع حركت است. مرحوم
آخوند
[1]وقتی خواست این قول را رد كند از این راه وارد شد كه «التسوّد لیس
سواداً اشتدّ» به بیانی كه گذشت. ما این دلیل را رد كرده، گفتیم این دلیل شبیه برهانی
است كه شیخ در رد حركت جوهری آورده و خود مرحوم آخوند آن را رد كرده
است. هیچ.
مجموعه آثار شهید مطهری . ج11، ص: 319
مانعی ندارد كه بگوییم: «التسوّد هو سوادٌ اشتدّ» ولی بنا بر اصالت وجود؛
یعنی وجود سواد است كه اشتداد پیدا می كند. اما اگر بگوییم ماهیت سواد اشتداد
پیدا می كند درست نیست زیرا تشكیك در ماهیت محال است.
[1] . گفتیم كه بیشتر مطالبی كه مرحوم آخوند در مورد اصل مطلب در اینجا آورده، از
شفا است.