ما در اینجا مطلبی را به عنوان سؤال از مرحوم آخوند طرح می كنیم و آن این است كه صرف نظر از اینكه «حركت در حركت» محال است یا محال نیست، آیا به عقیده ی شما «حركتِ حركت» محال است؟ «حركتِ حركت» غیر از «حركت در حركت» است. «حركتِ حركت» یعنی حركت، خودش موضوع حركت باشد، ولی «حركت در حركت» یعنی حركت خودش مسافت حركت باشد.

شما خودتان این را قبول دارید كه حركت نیاز به مسافت و نیز نیاز به زمان دارد.

مثلاً گاهی یك شی ء متحرك فاصله ی ده متر را با سرعت ثابت در دو ثانیه طی می كند، یعنی در هر ثانیه پنج متر طی می كند. این در حركات یكنواخت است. ولی گاهی سرعت حركت تدریجاً كاهش یا افزایش پیدا می كند [1]. اینجاست كه حركت، حركت پیدا می كند، یعنی تغیری در نفس حركت پیدا می شود.

پس ما دو نوع حركت داریم: یكی حركت ثابت و دیگر حركت غیرثابت كه آناً فآناً بر سرعتش افزوده می شود و یا آناً فآناً از سرعت آن كاسته می شود. نام این را حركت در حركت بگذاریم یا حركتِ حركت، به هرحال امری است كه در عالم خارج واقع می شود. اما اینكه تحلیل ماهیت آن چیست، امری است كه بعداً بحث می كنیم. البته آقای طباطبایی به چنین چیزی استناد نكرده اند.

---