بسم اللَّه الرحمن الرحیم. فی إثبات الطبیعة لكل متحرك و أنها هی المبدأ القریب لكل حركة سواء كانت الحركة طبیعیّة أو قسریّة او إرادیّة. «أما إذا كانت الأولی فظاهر أنّ فاعلها الطبیعه، و أما اذا كانت قسریة. . . »
[1]. .
محتوای این فصل تا اندازه ای در فصل سیزدهم مطرح شد. عنوان فصل سیزدهم این بود: «فی دفع شكوك أوردت علی قاعدة كون كلّ متحرك له محرك» ، كه ما در آنجا گفتیم كه بهتر بود عنوان فصل چیز دیگری بود. در آنجا این مطلب ثابت شد كه هر متحركی محركی دارد و باز گفته شد كه محرك مباشر در حركات عرضی طبیعت است. مكرر در همین درس عرض كرده ایم كه فلاسفه روی این مطلب اصرار دارند و بعد هم در اواخر مباحث حركت بیشتر این مطلب تأكید خواهد شد كه فاعل مباشر هر حركتی كه در یك جسم صورت می گیرد «طبیعت» خود آن جسم و به تعبیر دیگر «صورت نوعیه» آن است كه «قوه» ای است جوهری در آن جسم.
______________________________
مجموعه آثار شهید مطهری . ج11، ص: 266
[1] - . اسفار، ج 3، مرحله 7، فصل 20، ص 64.