یك بحث بسیار مهم و مطرح كه شایسته است كتابی درباره ی آن نوشته شود، مسأله ی علل گرایش به ماركسیسم است همچنانكه بحث دیگری نیز راجع به علل پیدایش ماركسیسم براساس خود قوانین ماركسیسم باید انجام گیرد و بررسی شود كه آیا این قوانین می توانند پیدایش ماركسیسم را توجیه كنند یا نه؟ و نیز باید تحقیق كرد كه زمینه ی پیدایش ماركسیسم چه بود؟ زمینه ی اجتماعی و تحولات فكری و فرهنگی و فلسفی به چه مرحله ای رسیده بود كه پیدایش ماركسیسم را ایجاب می كرد؟ اما مسأله ی مهم تر همان مسأله ی گرایش به ماركسیسم است. چرا دنیا به ماركسیسم گرایش دارد به طوری كه تقریبا در زمان حاضر نیمی از جهان ماركسیست هستند و در نیمه ی دیگر نیز گرایشهای ماركسیستی زیاد است [1]. البته نمی توان گفت كه نیمی از جهان ماركسیست هستند، بلكه تعبیر صحیح تر این است كه بگوییم نیمی از جهان تحت نفوذ ماركسیستها هستند. اما خود این كه نیروی ماركسیسم توانسته است نیمی از جهان را تحت نفوذ خود درآورد هرچند كه نتوانسته باشد ملل تحت نفوذ خویش را به ماركسیسم معتقد سازد مسأله ی با اهمیتی است. اكنون باید دید علت این وضع چیست؟ آیا علت این وضع، منطقی بودن و علمی بودن ماركسیسم است- همچنانكه خودشان مدعی هستند- یا یك سلسله علل دیگر در كار است؟

---