سوره ی روم، از آیه ی 1 تا آیه ی 11. آیاتش را بخوانیم و ترجمه كنیم: بسم اللّه الرحمن الرحیم. الم. `غُلِبَتِ اَلرُّومُ. `فِی أَدْنَی اَلْأَرْضِ وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ.

`فِی بِضْعِ سِنِینَ لِلّهِ اَلْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُ وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ اَلْمُؤْمِنُونَ. `بِنَصْرِ اَللّهِ یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ وَ هُوَ اَلْعَزِیزُ اَلرَّحِیمُ. `وَعْدَ اَللّهِ لا یُخْلِفُ اَللّهُ وَعْدَهُ وَ لكِنَّ أَكْثَرَ اَلنّاسِ لا یَعْلَمُونَ. اشاره به همان داستان معروف جنگ روم و ایران است كه رومیها در یكی از جنگها كه مقارن با دوران مكه بود شكست سختی از ایرانیها خوردند و این سبب خوشحالی مردم مكه شد. مردم مكه یعنی كفار جاهلیت خودشان را از نظر مسلك به ایرانیها نزدیكتر می دیدند تا رومیها، چون می گفتند این دین پیغمبر تیپش تیپ دین مسیح و یهود است و لهذا پیروزی ایرانیها را پیروزی خودشان می دانستند و پیروزی رومیها را پیروزی تیپ پیغمبر. اینها ایرانوفیل بودند و آنها روموفیل. خبر رسید كه رومیها از ایرانیها شكست خوردند. اینها خیلی خوشحال شدند. آیه نازل شد كه در كمتر از ده سال این شكست جبران خواهد شد، و امر دست خداست، كارها را جلو یا عقب ببرد، و نصرت دست خداست، خدا عزیز و رحیم است. در آخر فرمود كه این وعده ی خداست، وعده ی خدا تخلف ندارد، حتماً خواهد شد، كه سر این قضیه میان مسلمین و بعضی از كفار قریش گروبندی شد. یكی از مسلمانان اول گویا به سه سال گروبندی كرد، بعد كه پیش پیغمبر آمد ایشان فرمود وحی به من رسیده كهبِضْعِ سِنِینَ (بِضْع كمتر از ده سال را می گویند) ، برو مدتش را تغییر بده. رفت و به او گفت تا كمتر از ده سال رومیها غلبه خواهند كرد. با همدیگر شرطبندی كردند. در وقتی كه مسلمین به مدینه آمده بودند قضیه واقع شد یعنی رومیها ایرانیها را شكست دادند. غُلِبَتِ اَلرُّومُ. `فِی أَدْنَی اَلْأَرْضِ [رومیها مغلوب شدند] در نزدیكترین زمین یا در سرزمین پست وپایین (كه الآن من درست حضور ذهن ندارم كه چیست)وَ هُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَیَغْلِبُونَ. ولی بعد از این مغلوبیت عن قریبٍ غالب خواهند شد. فِی بِضْعِ سِنِینَ دراند سال (بِضْع معادل با كلمه ی «اند» در زبان فارسی است كه بین 3 تا 10 را می گویند) . لِلّهِ اَلْأَمْرُ مِنْ قَبْلُ وَ مِنْ بَعْدُكار دست خداست از جلو و از بعد، همیشه كار دست خداست. وَ یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ اَلْمُؤْمِنُونَ. `بِنَصْرِ اَللّهِ و آن روز برعكسِ امروز كه كفار شادمانند مؤمنین به این نصرت الهی خوشحال خواهند شد. یَنْصُرُ مَنْ یَشاءُ وَ هُوَ اَلْعَزِیزُ اَلرَّحِیمُ. خدا هر كه را بخواهد نصرت می دهد و او غالب و مهربان است. وَعْدَ اَللّهِ لا یُخْلِفُ اَللّهُ وَعْدَهُ وعده ای است كه خدا داده، تخلف هم نخواهد شد، این كار قطعی است. وَ لكِنَّ أَكْثَرَ اَلنّاسِ لا یَعْلَمُونَ. `یَعْلَمُونَ ظاهِراً مِنَ اَلْحَیاةِ اَلدُّنْیا وَ هُمْ عَنِ اَلْآخِرَةِ هُمْ غافِلُونَ. اینها یك ظاهر و نمودی از دنیا را می دانند ولی از آخرت و پنهان و حقیقت غافلند. از اینجا بیشتر مورد نظر است: أَ وَ لَمْ یَتَفَكَّرُوا فِی أَنْفُسِهِمْ ما خَلَقَ اَللّهُ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضَ وَ ما بَیْنَهُما إِلاّ بِالْحَقِّ وَ أَجَلٍ مُسَمًّی وَ إِنَّ كَثِیراً مِنَ اَلنّاسِ بِلِقاءِ رَبِّهِمْ لَكافِرُونَ. آیا اینها با خود فكر نمی كنند كه خدا این عوالم را، این سماوات و این زمین را و هرچه در بین آسمان و زمین هست بیهوده و عبث نیافریده، جهان بحق برپاست و تا مدت معینی كه باید باشد هست ولی بسیاری از مردم به لقاء پروردگارشان كافرند یعنی آخرت و بازگشت به حق را ایمان ندارند در صورتی كه اگر آخرت و بازگشت به حق نباشد این خلقت عبث و پوچ است. تا اینجا خلقت آسمان و زمین بود، از این به بعد وارد امری كه مربوط به جامعه ی انسانی است می شود: أَ وَ لَمْ یَسِیرُوا فِی اَلْأَرْضِ فَیَنْظُرُوا كَیْفَ كانَ عاقِبَةُ اَلَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ نمی روند در زمین سیر كنند تا ببینند پایان كار كسانی كه قبل از اینها و مانند اینها بودند به چه نكبت و بدبختی و به چه هلاكتی رسید یعنی اینها بر باطل هستند و باطل پایانش اینچنین است. كانُوا أَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةًاز اینها خیلی نیرومندتر بودند. وَ أَثارُوا اَلْأَرْضَ وَ عَمَرُوها أَكْثَرَ مِمّا عَمَرُوهازمین را اِثاره كرده اند یعنی زمین را كَنده اند و آباد كرده اند بیش از آنكه اینها آباد كرده اند، یعنی آنها مردمی بودند كه خیلی كارها كردند. وَ جاءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّناتِ پیغمبرانشان آمدند با دلایل روشن اینها را دعوت به حق كردند ولی اینها نپذیرفتند. فَما كانَ اَللّهُ لِیَظْلِمَهُمْ وَ لكِنْ كانُوا أَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُونَ. خداوند هرگز چنین نیست كه به مردمی ظلم كند، خودشان به خودشان ظلم می كنند، یعنی وقتی كه به آنها عرضه می شود و نمی پذیرند چنین پایان بدی دارند. باز همان مسئله ی حق و باطل و پیروزی حق است. آیات دیگری هم هست كه ما قبلاً وعده دادیم بخوانیم. سوره ی سَبَأ از آیه یقُلْ إِنَّما أَعِظُكُمْ بِواحِدَةٍ [1]تا آخر، كه دیگر من حالش را ندارم. امروز هم آخرین جلسه باشد. - قرآن فرمود: یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ اَلْمُؤْمِنُونَ. چرا اگر رومیها غلبه كنند مؤمنین خوشحال می شوند؟ استاد: چون مؤمنین این شرطبندی را قبلاً كرده بودند. البته این ممكن است از جهت همان احساسی باشد كه آنها ایرانوفیل بودند و اینها روموفیل. ولی این احتمال ضعیف است؛ مؤمنین خوشحال می شوند چون می بینند وعده ی قرآن به حقیقت پیوست.

---