در نهج البلاغه با اینكه اصرار شده كه تقوا نوعی ضامن و وثیقه است در برابر گناه و لغزش، به این نكته توجه داده می شود كه در عین حال انسان از حراست و نگهبانی تقوا نباید آنی غفلت ورزد. تقوا نگهبان انسان است و انسان نگهبان تقوا، و این دورِ محال نیست بلكه دورِ جایز است.

این نگهبانی متقابل از نوع نگهبانی انسان و جامه است كه انسان نگهبان جامه از دزدیدن و پاره شدن است و جامه نگهبان انسان از سرما و گرماست، و چنانكه می دانیم قرآن كریم از تقوا به «جامه» تعبیر كرده است: «وَ لِباسُ اَلتَّقْوی ذلِكَ خَیْرٌ» [1]. علی علیه السلام در باره ی نگهبانی متقابل انسان و تقوا می فرماید:

اَیْقِظوا بِها نَوْمَكُمْ وَاقْطَعوا بِها یَوْمَكُمْ وَ اَشْعِروها قُلوبَكُمْ وَ ارْحَضوا بِها ذُنوبَكُمْ. . . اَلا فَصونوها وَ تَصَوَّنوا بِها [2].

خواب خویش را به وسیله ی تقوا تبدیل به بیداری كنید و وقت خود را با آن به پایان رسانید و احساس آن را در دل خود زنده نمایید و گناهان خود را با آن بشویید. . . همانا تقوا را صیانت كنید و خود را در صیانت تقوا قرار دهید.

و هم می فرماید:

اوصیكُمْ عِبادَ اللّهِ بِتَقْوَی اللّهِ فَاِنَّها حَقُّ اللّهِ عَلَیْكُمْ وَالْموجِبَةُ عَلَی اللّهِ حَقَّكُمْ وَ اَنْ تَسْتَعینوا عَلَیْها بِاللّهِ وَ تَسْتَعینوا بِها عَلَی اللّهِ [3].

بندگان خدا! شما را سفارش می كنم به تقوا. همانا تقوا حق الهی است بر عهده ی شما و پدیدآورنده ی حقی است از شما بر خداوند. سفارش می كنم كه با مدد از خدا به تقوا نائل گردید و با مدد تقوا به خدا برسید.

---