معمولاً می گویند آنچه از نظر اسلام مذموم و مطرود است علاقه ی به دنیاست. این سخن، هم درست است و هم نادرست. اگر مقصود از علاقه، صرف ارتباط عاطفی است، نمی تواند سخن درستی باشد، چون انسان در نظام كلی خلقت همواره با یك سلسله علایق و عواطف و تمایلات آفریده می شود و این تمایلات جزء سرشت او است، او خودش اینها را كسب نكرده است. و بعلاوه، این علایق زائد و بیجا نیست.

همان طوری كه در بدن انسان هیچ عضو زائدی وجود ندارد (حتی یك مویین رگ اضافی در كار نیست) هیچ عاطفه و علاقه ی طبیعی زائدی هم وجود ندارد. تمام تمایلات و عواطف سرشتی بشر متوجه هدفها و غایاتی حكیمانه است.

قرآن كریم این عواطف را به عنوان آیات و نشانه هایی از تدبیر الهی و حكمتهای ربوبی یاد می كند:

وَ مِنْ آیاتِهِ أَنْ خَلَقَ لَكُمْ مِنْ أَنْفُسِكُمْ أَزْواجاً لِتَسْكُنُوا إِلَیْها وَ جَعَلَ بَیْنَكُمْ مَوَدَّةً وَ رَحْمَةً [1].

از جمله نشانه های حق این است كه از جنس خود شما همسرانی برای شما آفریده كه در كنار آنها آرامش بیابید و میان شما و آنها الفت و مهربانی قرار داد.

این عواطف و علایق یك سلسله كانالهای ارتباطی میان انسان و جهان است؛ بدون اینها انسان نمی تواند راه تكامل خویش را بپیماید. پس جهان بینی اسلامی همان طوری كه به ما اجازه نمی دهد جهان را محكوم و مطرود و مذموم بشماریم، اجازه نمی دهد علایق طبیعی و كانالهای ارتباطی انسان و جهان را نیز زائد و بی مصرف و قطع شدنی بدانیم. این علایق و عواطف، جزئی از نظام عمومی آفرینش است. انبیاء و اولیای حق از این عواطف در حد اعلی برخوردار بودند.

حقیقت این است كه منظور از علاقه به دنیا تمایلات طبیعی و فطری نیست؛ مقصود از علاقه و تعلق، بسته بودن به امور مادی و دنیاوی و در اسارت آنها بودن است كه توقف است و ركود است و بازایستادن از حركت و پرواز است و سكون است و نیستی است. این است كه دنیاپرستی نام دارد و اسلام سخت با آن مبارزه می كند، و این است آن چیزی كه بر ضد نظام تكاملی آفرینش است و مبارزه با آن همگامی با ناموس تكاملی آفرینش است. تعبیرات قرآن مجید در این زمینه در حد اعجاز است. در فصلهای آینده این مطلب را توضیح خواهیم داد.

---