توضیح اینكه پیغمبر اكرم موضوع امر به معروف و نهی از منكر را با تعبیر دیگری بیان كرده است آنجا كه فرمود: «كُلُّكُمْ راعٍ وَ كُلُّكُمْ مَسْئولٌ عَنْ رَعِیَّتِهِ» [1]تمام افراد شما مسلمانان به منزله ی حافظ و نگهبان و شبان دیگران هستید و تمام شما نسبت به تمام خودتان مسئولید. تعبیری از این بالاتر نمی توان كرد، یعنی ایجاد نوعی تعهد و مسئولیت مشترك میان افراد مسلمان برای حفظ و نگهداری جامعه ی اسلامی بر مبنای تعلیمات اسلامی. چنین وظیفه ی سنگینی اولاً آگاهی و اطلاع زیاد می خواهد، یعنی هر فرد یا اجتماع ناآگاهی نمی تواند این وظیفه را به خوبی انجام دهد، و ثانیاً قدرت و امكان می طلبد. انجام دادن چنین مسئولیت بزرگ و چنین تكلیف بسیار بزرگی احتیاج به قدرت و نیرو دارد، و ما قدرت و نیروی لازم را برای این موضوع كسب نكرده ایم. نیرو را بالقوّه داریم ولی این نیرو را جمع نمی كنیم. آمار دقیق و صحیح نشان می دهد كه جمعیت مسلمانان در حدود هفتصد میلیون نفر است [2]. چطور می توان گفت هفتصد میلیون نفر نمی توانند به صورت یك قدرت بزرگ در دنیا باشند؟ ! اگر چنین جمعیتی در فكر تشكل باشد، در فكر این باشد كه به دنبال هدفها و منویّات اسلامی برود، همبستگی اسلامی خودش را محكم كند، همدردی اسلامی خودش را تقویت كند، ارتباطات اسلامی خودش را برقرار كند، امكان ندارد كه دنیا بتواند او را به حساب نیاورد (آن طور كه امروز به حساب نمی آورد) ، محال است كه امریكا روی چنین قدرتی حساب نكند و مرتب سرزمینهای آنها را بمباران كند، محال است كه شوروی روی چنین قدرتی حساب نكند. اما به شرط آنكه این قدرت به صورت یك قدرت متشكل دربیاید نه به صورت آحاد پراكنده، ملتهای پراكنده، ملتهایی كه دائماً در میان آنها موجبات تفرّق و اختلاف تبلیغ می شود، ملتهایی كه به چیزی كه نمی اندیشند شخصیت واقعی و معنوی خودشان است.

كارنامه ی ما در زمینه ی همبستگی، همدردی و تعاون اسلامی، در زمینه ی تعارف (به تعبیر قرآن) یعنی شناسایی اسلامی كه یكدیگر را بشناسیم، به احوال یكدیگر آگاه و به سرنوشتهای یكدیگر علاقه مند باشیم، كارنامه ی بسیار بسیار ضعیفی است، اگر نگویم تاریك و ننگین است. چون می خواهم در این موضوع بالاجمال و الاشاره صحبت كنم، همینقدر عرض می كنم كه شما اگر می خواهید بفهمید كارنامه ی ما در این زمینه چگونه است، یك رسیدگی به كارهای ما در زمینه ی امر به معروف و نهی از منكر بكنید، یعنی مظاهر امر به معروف و نهی از منكر خودمان را بررسی كنید ببینید چیست؟

---