لازم است بعضی اصطلاحات خاص فقها را ذكر كنیم. از آن جمله این است كه فقها احكام را، یعنی مقررات موضوعه الهی را، به دو قسم تقسیم می كنند: حكم تكلیفی، حكم وضعی.

حكم تكلیفی یعنی وجوب، حرمت، استحباب، كراهت، اباحه. این پنج حكم به عنوان «احكام خمسه ی تكلیفیّه» خوانده می شوند.

می گویند از نظر اسلام هیچ كاری از كارها خالی از این پنج حكم نیست، یا واجب است یعنی باید انجام یابد و نباید ترك شود، مانند نمازهای یومیه؛ و یا حرام است یعنی نباید انجام یابد و باید ترك شود، مانند دروغ، ظلم، شرب خمر و امثال اینها؛ و یا مستحب است یعنی خوب است انجام یابد ولی اگر انجام نیافت مجازات ندارد، مانند نمازهای نافله ی یومیه؛ و یا مكروه است یعنی خوب است انجام نیابد ولی اگر انجام یافت مجازات ندارد، مانند سخن دنیا گفتن در مسجد كه جای عبادت است؛ و یا مباح است یعنی فعل و تركش علی السویه است، مانند اغلب كارها.

احكام تكلیفی همه از قبیل بكن و نكن یعنی از قبیل امر ونهی و یا رخصت است.

اما احكام وضعی از این قبیل نیست، مانند زوجیت، مالكیت، شرطیت، سببیت و امثال اینها.