جرجی زیدان می گوید دایره احتساب در قدیم همان كاری را می كرده كه امروز شهرداریها می كنند. من عرض می كنم البته بسیاری از كارهایی كه امروز شهرداری می كند در آن روز دایره احتساب انجام می داده است. مثلاً در كتابهایی كه راجع به وظیفه محتسب نوشته شده نوشته اند كه محتسب باید مراقب باشد كه لبنیات فروش روی شیر و ماست را بپوشد كه مگس و حشرات روی آنها ننشیند و كثیف و آلوده نشود، یا آن پارچه ای كه قصاب یا لبنیاتی یا كبابی دم دستش دارد حداقل روزی یك بار با صابون شسته شود. لبنیاتی موظف است شبانه روزی یك بار ظرفی كه شیر یا ماست خود را در آن ظرف می ریزد و می فروشد بشوید. اگر حصار شهر خراب می شد وظیفه دایره حسبه بود كه آن را بسازد. اگر شهر از لحاظ آب در مضیقه قرار می گرفت وظیفه دایره حسبه بود كه آب كافی تهیه كند. و از این قبیل امور كه معمولاً در زمان ما این كارها را شهرداریها انجام می دهند.

ولی وظیفه دایره حسبه منحصر به این كارها نبود. بسیاری از كارها را كه امروز وظیفه شهربانی شمرده می شود آن روز محتسبین انجام می دادند. مثلاً آنها بودند كهبا روزه خواری و میخوارگی و تظاهر و تجاهر به فسق مبارزه می كردند. بسیاری از كارها و وظایف آن روز محتسبین، امروز بكلی به زمین مانده است و هیچ كس انجام نمی دهد مثل نظارت بر مساجد و منابر كه مثلاً واعظ حدیث دروغی نخواند، مردم را به بدعتی دعوت نكند، یا خودآرایی در منبر نكند و نخواهد از زنان دلربایی كند. این كارها چون وظیفه سازمان روحانیت است و مستقیماً ربطی به كارهای حكومت و دولت ندارد بكلی متروك و زمین مانده است.

غرض این است كه آن طوری كه جرجی زیدان می گوید كه دایره احتساب همان كارهایی كه شهرداریهای امروز انجام می دهند انجام می داده درست نیست؛ دایره احتساب چون اساس و ریشه اش همان اصل مقدس امر به معروف و نهی از منكر بوده اختصاص به عملیات شهرداری نداشته است.