البته برای صحت یا عدم صحت یك پیمان و قرارداد شرایط و موانعی ذكر كرده اند. آن پیمانی كه یكی از شرایط ذكر شده را ندارد یا یكی از موانع ذكر شده را دارد، فاسد است و آن پیمانی كه آن شرایط را فاقد نیست و از آن موانع هم ندارد ولو یك امر مستحدث و جدیدی باشد، درست است. مثلاً یكی از شرایط بلوغ است.

غیر بالغ اگر ممیّز نباشد، اصلاً عملش لغو است، مثل یك بچه ی پنج شش ساله كه اساساً صلاحیت عقلی بستن یك پیمان را ندارد. ولی ممكن است بچه ای بالغ نباشد اما ممیز باشد؛ یعنی واقعاً ماهیت عمل خودش را درك بكند و مثل یك انسان بالغ كار انجام دهد، مانند یك بچه ی سیزده چهارده ساله به اختلاف بچه ها از نظر هوش و استعداد. [در باب ] عمل كودك، یك بحث در عبادات كودك است و یك بحث در معاملات او. عبادت طفل ممیز غیر بالغ در عین اینكه تكلیف ندارد و مكلف نیست، صحیح است. می دانید در نماز جماعت این مسئله را طرح می كنند كه نمازی كه بچه می خواند، آیا نماز صوری و ظاهری و برای تأدیب و تربیت است كه برای آینده آماده بشود یا نماز واقعی و صحیح است؟ اگر گفتیم نماز بچه نماز تمرینی و صوری است و نماز واقعی نیست، پس در نماز جماعت كه باید صفوف به یكدیگر متصل باشند اگر میان دو نفر بالغ بچه ای فاصله قرار بگیرد یا میان امام و مأموم بچه ای فاصله شود، نماز باطل است چون نماز او صورت نماز است نه واقعیت آن. اما اگر گفتیم كه عمل بچه صحیح است و نماز او واقعاً نماز است، یك بچه می تواند یك صف یا جزئی از یك صف را تشكیل بدهد. در باب عبادات تقریباً شبهه ای نیست كه عمل بچه صحیح است ولی در معاملات اختلاف است كه آیا معامله ی بچه ی ممیز ولی غیربالغ صحیح است یا نه؟ اگر در مطلق معاملات گفته شود كه معامله ی صبی ولو ممیز باطل است، در بیمه هم می گوییم بیمه ی طفل ممیز غیربالغ باطل است.

از دیگر شرایط عمومی صحت معامله، عاقل بودن است. بدیهی است هر معامله ای كه دیوانه انجام دهد باطل است، بیمه اش هم باطل است. شرط دیگر، اختیار یعنی از روی اكراه و اجبار نبودن است. هر معامله ای را انسان از روی اجبار انجام دهد، یعنی تهدیدش كرده باشند كه اگر انجام ندهی فلان صدمه را به تو می زنیم، آن معامله باطل است. بیمه هم اگر از روی اكراه و اجبار باشد باطل است.

شرط دیگر معلومیت است، یعنی معامله نباید روی مجهول صورت بگیرد. این شرط در همه ی معاملات هست. مبیع نباید یك امر مجهول باشد و ثمن نباید در مقابل یك امر مجهول قرار بگیرد كه معامله به شكل قمار و بخت درآید. مثل اینكه انسان بسته ای را بخرد كه نمی داند داخل آن چیست یا اگر می داند، نمی داند چقدر است، بگوید به شانس بستگی دارد. نه، معامله نباید به شانس بستگی داشته باشد، بلكه باید برای طرف مشخص باشد كه چه می خرد و چه می دهد. همچنین در هیچ معامله ای نباید ربا به شكلی از شكلها نفوذ پیدا كند. این گونه امور، شرایط و یا موانع صحت معامله است.

بنابراین هر معامله ی جدیدی كه پیدا شود ما باید اصل را صحت آن معامله بدانیم.

فقط باید دقت كنیم كه آن چیزهایی كه نباید در هیچ معامله ای وارد بشود كه اگر وارد شد آن معامله را فاسد می كند، وجود نداشته باشد. نظر علمای فعلی هم در مورد بیمه همین است كه بیمه یك معامله ی مستقلی است و بنابراین، این معامله صحیح است و آن موانعی هم كه می تواند یك معامله را فاسد كند در آن الزاماً وجود ندارد، یعنی ممكن است آن را به آن شكل درآورند ولی آن موانع الزاماً وجود ندارد.