علت اینكه مطلب را این طور بیان می كنیم آن است كه از اصول مسلّم فقه ما این است كه در متن قرارداد و در هیچ عقدی نباید جهالت و حالت شانس وجود داشته باشد، یعنی معامله باید با چشم باز و از روی دانایی صورت بگیرد. مثلاً اگر در عقد نكاح، پدری به وكالت از دو دختر خود به مردی بگوید من یكی از دو دختر خویش را به عقد ازدواج تو درمی آورم، او هم بگوید قبول كردم و بعد انتخابش با آن پدر یا با خود زوج باشد، چون یك امر مجهول است باطل می شود.

در باب بیمه ممكن است كسی بگوید این عقد، معاوضه ای است میان دو امر مالی: از یك طرف حق بیمه ای كه بیمه گزار می دهد و از طرف دیگر آن پول احتمالی كه بیمه گر تعهد كرده در صورت خسارت بپردازد. دو طرف می شود پول. اگر واقعاً ماهیت بیمه معاوضه میان چنین دو پولی است، این معامله روی اصول فقهی باطل است زیرا یكی از آن موانع را دارد. شبیه قمار می شود، یعنی یك امر مجهول. حق بیمه ای كه من می دهم معلوم است ولی در مقابل، چه می خواهم بگیرم؟ آیا می گیرمیا نمی گیرم؟ آیا اصلاً در این مدت خسارتی بر من وارد خواهد شد كه از او چیزی بگیرم یا نه؟ اصلش مجهول است. بعلاوه به فرض اینكه در طول این مدت خسارتی وارد شود، این خسارت چقدر خواهد بود؟ هم اصلش كه من چیزی از او می گیرم یا نمی گیرم مجهول است و هم مبلغش.

یكی از شرایطی كه به فرموده ی پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله در همه ی معاملات باید وجود داشته باشد این است كه دو طرفی كه مورد معاوضه قرار می گیرند باید معلوم و مشخص باشند. در اینجا یك طرف مشخص نیست. ولی اگر ماهیت بیمه آن چیزی باشد كه ما عرض كردیم، در واقع بیمه معامله میان دو پول نیست كه بعد بگوییم یك طرفش مجهول است یا نه. جنبه ی عقلایی بیمه كه عقلا اقدام به بیمه می كنند، تأمین پیدا كردن از ورشكستگی، تحمل خسارت زیاد، بیچارگی در زمان از كار افتادگی و. . . می باشد. پولی كه بیمه گر می دهد، طرف معامله و یكی از عوضین نیست. آنچه كه بیمه گر به بیمه گزار می دهد خود تأمین است. همان تعهدش ارزش دارد. در مقابل این تعهد، بیمه گزار حق بیمه می دهد. ارزش، متعلق به خود تعهد است. بیمه گزار پول می دهد كه ارزش مادی دارد و بیمه گر تعهد. تعهد یك امر مشخص است. اگر عقلا چنین معامله ای را اختراع كرده باشند كه در مقابل تعهد پول بدهند، چون تعهد یك امر مشخصی است، هیچیك از موانعی كه در فقه مسطور است در اینجا وجود ندارد و معامله معامله ی صحیحی است. بنابراین یكی از مشكلاتی كه در باب بیمه هست، یعنی مشكل مجهول بودن، به این طریق حل می شود.