مسئله دیگر این است كه بشر از لحاظ اجتماعی و اقتصادی چه مراحلی را طی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج20، ص: 417
كرده است؟ به عقیده سوسیالیستها زندگی بشر از ابتدا تا عصر حاضر چهار مرحله
را طی كرده است:
الف. اشتراك اولیه.
ب. فئودالیسم.
ج. سرمایه داری.
د. سوسیالیسم.
این احوال و اطوار باید با گفته نویسندگان تاریخ تمدن كاملاً تطبیق و مقایسه
شود؛ یعنی باید دید بشر در جمیع شئون زندگی خود از فرهنگ و سیاست و عقاید
مذهبی چه مراحلی را طی كرده است تا مراحل اقتصادی نیز روشن شود. در آینده
ان شاء اللّه درباره این جهت نیز سخن گفته خواهد شد.