ذوق یعنی چشیدن. عرفا معتقدند كه اطلاع علمی به چیزی جاذبه و كشش ندارد.
شوق و انجذاب فرع بر چشیدن است. بوعلی در اواخر نمط هشتم
اشارات به
مناسبتی همین مطلب را یادآوری می كند و «عَنین» را مثال می آورد، می گوید: عنین
چون فاقد غریزه ی جنسی است و آن لذت را نچشیده است، هر مقدار آن لذت برایش
توصیف شود اشتیاقی در او پدید نمی آید.
پس ذوق، چشیدن لذت است. ذوق عرفانی یعنی درك حضوری لذات حاصل
از تجلّیات و مكاشفات. چشیدن ابتدایی «ذوق» است، ادامه یافتن آن «شرب
نوشیدن» است و سرخوش شدن «سُكر» است، پر شدن از آن «ری سیراب شدن»
است.
عرفا معتقدند آنچه از ذوق دست می دهد تساكر است نه سكر، و آنچه از شرب
دست می دهد سكر است، ولی حالت حاصل از پر شدن، به خود آمدن (صَحو) است.
در كلمات عرفا به همین مناسبت سخن از می و شراب زیاد آمده است.