درد انسان چیست؟ اگر سر انسان درد بگیرد، این درد درد او از آن جهت كه انسان است نیست، چون سر یك حیوان مثل گوسفند هم درد می گیرد. اینكه دست و پای انسان درد می گیرد، از نوع دردهای حیوانی و عضوی و شخصی است. اما آنها كه صحبت از «درد انسان» و «صاحبْ درد بودن انسان» می كنند، مقصودشان این نیست. آن دردی كه ارزشِ ارزشها در انسان است، چیز دیگری است.

گروهی- مانند عرفای خودمان- آن دردی كه در انسان سراغ دارند و دائماً آن را تقدیس می كنند، درد خداجویی است. می گویند این درد از مختصات انسان است و حتی انسان به این دلیل بر فرشته ترجیح دارد كه فرشته بی درد است و انسان درد دارد.

طبق نظر اسلام، انسان یك حقیقتی است كه نفخه ی الهی در او دمیده شده و از دنیای دیگری آمده است و با اشیائی كه در طبیعت وجود دارد تجانس كامل ندارد.

انسان در این دنیا یك نوع احساس غربت و احساس بیگانگی و عدم تجانس با همه ی موجودهای عالم می كند، چون همه فانی و متغیر و غیرقابل دلبستگی هستند ولی در انسان دغدغه ی جاودانگی وجود دارد. این درد همان است كه انسان را به عبادت و پرستش خدا و راز و نیاز و به خدا و به اصل خود نزدیك شدن می كشاند