در اینجا چند حدیث برای شما می خوانم تا مشخص شود كه اسلام چگونه جبن و
ضعف و ترس را محكوم، و قوّت و قدرت را ستایش كرده است. اما آن قوّت و
قدرتی كه اسلام ستایش می كند هرگز سر از فلسفه ی نیچه در نمی آورد.
پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله فرمود
[1]:
لا یَنْبَغی لِلْمُؤْمِنِ اَنْ یَكونَ بَخیلاً وَ لا جَباناً
[2].
دو چیز برای مؤمن سزاوار نیست: یكی بخل (اینكه پول به جانش بسته
باشد) و دیگری ترس (ترسو بودن) .
مؤمن ترسو نیست، شجاع و قوی است. پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله در دعای خودش
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 263
می فرمود:
اَللّهُمَّ اِنّی اَعوذُ بِكَ مِنَ الْبُخْلِ وَ اَعوذُ بِكَ مِنَ الْجُبْنِ
[3].
خدایا از دو چیز به تو پناه می برم: بخل و امساك، و جبن و ترس.
علی علیه السلام درباره ی مؤمن می فرماید:
اَلْمُؤْمِنُ نَفْسُهُ اَصْلَبُ مِنَ الصَّلْدِ
[4].
مؤمن روحش از سنگ خارا سخت تر و محكمتر است.
امام صادق علیه السلام فرمود:
اِنَّ اللّهَ عَزَّ وَ جَلَّ فَوَّضَ اِلَی الْمُؤْمِنِ اُمورَهُ كُلَّها وَ لَمْ یُفَوِّضْ اِلَیْهِ اَنْ یَكونَ
ذَلیلاً. .
خدا اختیار مؤمن را در هر چیز به خود او داده است الاّ در یك چیز، و آن
اینكه خوار و ذلیل و «توسری خور» باشد.
اَما تَسْمَعُ قَوْلَ اللّهِ تَعالی یَقولُ: وَ لِلّهِ الْعِزَّةُ وَ لِرَسولِهِ وَ لِلْمُؤْمِنینَ؟ .
بعد فرمود: فَالْمُؤْمِنُ یَكونُ عَزیزاً وَ لایَكونُ ذَلیلاً مؤمن همواره عزیز است و
هیچ گاه تن به خواری نمی دهد. اِنَّ الْمُؤْمِنَ اَعَزُّ مِنَ الْجَبَلِ مؤمن از كوه بلند پایه تر و
منیع تر و عزیزتر است، زیرا لااقل یك تكه از كوه را می توان با كلنگ كَند ولی با
هیچ كلنگی نمی شود یك قطعه ی كوچك از روح مؤمن را جدا كرد و روح او را
كوچك كرد: اِنَّ الْجَبَلَ یُسْتَقَلُّ مِنْهُ بِالْمِعْوَلِ، وَ الْمُؤْمِنُ لایُسْتَقَلُّ مِنْ دینِهِ شَیْ ءٌ
[5].
امام باقر علیه السلام می فرماید: خداوند به مؤمن سه خصلت داده است: عزت در دنیا
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 264
و آخرت، رستگاری در دنیا و آخرت، وَ الْمَهابَةَ فی صُدورِ الظّالِمینَ و هیبت در سینه ی
ستمكاران؛ یعنی مؤمن حالتی دارد كه ستمكار در دل خود از او احساس هیبت
می كند.
چون غیرت هم از قوّت است و بی غیرتی از ضعف، احادیث زیادی در این زمینه
آمده است. پیغمبر صلی الله علیه و آله فرمود: ابراهیم پیغمبر، غیور بود و من از او غیورتر هستم.
[همچنین فرمود: ] .
جَدَعَ اللّهُ اَنْفَ مَنْ لایَغارُ عَلَی الْمُؤْمِنینَ وَ الْمُسْلِمینَ. .
خدا بینی آن كسی را كه نسبت به مؤمنین و مسلمین غیرت نمی ورزد قطع
كند
[6]
درباره ی سعد غیور فرمود: سعد غیور است و من از او غیورتر هستم و خدا غیور
است.
اقبال پاكستانی جمله ی خوبی دارد و گویا آن را در مقابل جمله ی موسولینی گفته
است. موسولینی می گوید: «آن كه آهن دارد نان دارد» یعنی اگر می خواهی نان
داشته باشی، آهن (یعنی زور و اسلحه) داشته باش؛ آن كه زور دارد نان دارد. اقبال
می گوید: آن كه آهن است نان دارد. موسولینی روی اسلحه تكیه می كند: هركه زور
مادی دارد، نان دارد. ولی اقبال روی روح و روان تكیه می كند و می گوید: هركسی
كه خودش آهن است نان دارد. تعبیر امیرالمؤمنین این بود: نَفْسُ الْمُؤْمِنِ اَصْلَبُ مِنَ
الصَّلْدِ روح مؤمن از سنگ خارا سخت تر است. اقبال می گوید: روح مؤمن آهن
است. مقصود در همه ی اینها یك چیز است. به هرحال اسلام دعوت به قوّت و قدرت
می كند.
ببینید علی علیه السلام در
نهج البلاغه چقدر دعوت به قوّت و قدرت كرده است و هرگز
ضعف را شایسته ی جامعه ی اسلامی نمی داند. می فرماید:
مجموعه آثار شهید مطهری . ج23، ص: 265
فَوَ اللّهِ ما غُزِیَ قَوْمٌ قَطُّ فِی عُقْرِ دارِهِمْ اِلاّ ذَلّوا
[7].
[سوگند به خدا هرگز با قومی در میان خانه شان جنگ نشده مگر آنكه
ذلیل و مغلوب گشته اند. ] .
یا در جای دیگری می فرماید:
وَ لا یَمْنَعُ الضَّیْمَ الذَّلیلُ وَ لا یُدْرَكُ الْحَقُّ اِلاّ بِالْجِدِّ
[8].
هرگز آدم زبون نمی تواند با ظلم مبارزه كند و جلو ظلم را بگیرد، و هرگز به
حق نمی توان رسید مگر با جدیت و كوشش
[1] گو اینكه در جلسه ی بعد اینها را توضیح می دهم ولی حالا اجمالاً احادیث را عرض می كنم.
[2] بحار ، ج /75ص 301 (با اندك اختلاف)
[3] جامع الصغیر ، ج /1ص 58
[4] نهج البلاغه ، حكمت 333
[6] جدع به معنی قطع كردن است.