الف. نبردهای تاریخ دارای شكلها و ماهیتهای مختلف و معلول علل متفاوتی بوده است، ولی نبردهای پیشبرنده كه تاریخ و انسانیت را به جلو برده و تكامل بخشیده است نبرد میان انسان متعالی مسلكی وارسته از خودخواهی و منفعت پرستی و وابسته به عقیده و ایمان و ایدئولوژی با انسان بی مسلك خودخواه منحطّ حیوان صفت و فاقد حیات عقلانی و آرمانی بوده است. نبردهای پیشبرنده و تكامل بخش، ماهیت طبقاتی نداشته و به صورت صف آرایی میان نو و كهنه به مفهومی كه در نظریه ی ابزاری بیان شد نبوده است. در طول تاریخ گذشته و آینده نبردهای انسان تدریجاً بیشتر جنبه ی ایدئولوژیك پیدا كرده و می كند و انسان تدریجاً از لحاظ ارزشهای انسانی به مراحل كمال خود یعنی به مرحله ی انسان ایده آل و جامعه ی ایده آل نزدیكتر می شود تا آنجا كه در نهایت امر حكومت عدالت یعنی حكومت كامل ارزشهای انسانی- كه در تعبیرات اسلامی از آن به «حكومت مهدی» تعبیر شده است- مستقر خواهد شد و از حكومت نیروهای باطل و حیوان مآبانه و خودخواهانه و خودگرایانه اثری نخواهد بود.