چند خانواده ی مسلمان حركت می كنند می روند به یكی از بلاد كفر و آنجا زندگی می كنند ولی خودشان در آنجا یك هسته می شوند یعنی حكم بذری را پیدا می كنند كه به تدریج رشد می كند. و بسیاری از كشورهای امروز اسلامی مولود همین گونه مهاجرین و مهاجرتهای هدفدار بوده است؛ یعنی خانواده های مسلمان رفته اند آنجا برای اینكه بهتر زندگی كنند؛ ضمناً هسته ای تشكیل داده و به تدریج رشد كرده اند.

یك كتابی الان زیر چاپ دارم تحت عنوان خدمات متقابل اسلام و ایران. روی موضوع «خدمات ایران به اسلام» به اندازه ای كه در دسترسم بود مطالعه كردم. از جمله ی انواع خدمات ایرانیها به اسلام، خدمات تبلیغی است؛ یعنی اسلام را در جهان تبلیغ كردند. این تبلیغها بیشتر به همین صورت بوده كه عرض كردم؛ یعنی یك دسته خانواده های ایرانی رفته اند در جای دیگر، ولی چون سخت مؤمن و معتقد به اسلام بوده اند نه تنها در هاضمه دیگران هضم نشده اند، بلكه دیگران را در هاضمه ی خودشان هضم كرده اند. مثلاً شما هیچ باور می كنید كه این اندونزی كه الان یك جمعیت 110 میلیونی دارد، اسلام آن مولود همین مهاجرتها و بیشتر مهاجرت ایرانیها بوده است؟ در كنگره ی «هزاره ی شیخ طوسی» كه آخر اسفند و اول فروردین پارسال در مشهد تشكیل شد [1] و من هم شركت داشتم، یك عالِم اندونزیایی در سخنرانی اش گفت: ما الان یك جمعیت 110 میلیونی هستیم و نود درصد ما مسلمان است یعنی نود و نه میلیون مسلمان است. بعد گفت: به چه وسیله ما مسلمان شدیم؟ همه می دانند كه در آنجا لشكركشی نشده. سابقه ی اسلام در اندونزی هفت هشت قرن بیشتر نیست. البته ابتدای آن همان قرن اول است كه مهاجرین عرب به آنجا رفتند، ولی بیشتر، مهاجرین مسلمان ایرانی بذر اسلام را در اندونزی پاشیدند.

همین چین كمونیست بیش از چهل میلیون مسلمان دارد. حالا در چه حالی بسر می برند من نمی دانم ولی چهل میلیون مسلمان دارد و اسلامِ آنها بیشتر در اثر مهاجرت ایرانیهای مسلمان به آنجا بوده است.

غرضم این جهت است كه فرق است میان اینكه اقلیت مسلمانی به جایی بروند به شكلی كه بذر و هسته ای را در آنجا بكارند، یا بروند برای اینكه همین جور آنجا باشند و بعد عضو آنجا بشوند و در هاضمه ی آنها هضم گردند. پس اسلام در آنجا كه

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 337

انسان عضو یك جامعه ی كافر می شود، هجرت را واجب و لازم می داند.

[ادامه ی معنی آیات: ] آنان كه ایمان آوردند و آنان كه مهاجرت كردند، از بلد كفر به حوزه ی اسلام آمدند وَ جاهَدوا بِاَمْوالِهِمْ وَ اَنْفُسِهِمْ فی سَبیلِ اللّهِ با اموال و ثروتهای خود و با جانهای خویش در راه خدا جهاد كردند. تحمل مشقت كردند. غیر از قتال كه به معنی جنگیدن است، به اموال و جانهای خودشان، در راه خدا مشقتها متحمل شدند، مالها خرج كردند، از مالها صرف نظر كردند، جانها بذل كردند، رنجها به جانشان متحمل شدند. این یك دسته.

وَ الَّذینَ اوَوْا وَ نَصَروا و آنان كه به این جمعیت مهاجر راه دادند، آنها را در خانه های خود پذیرفتند وَ نَصَروا نه تنها پذیرفتند، بلكه به كمك آنها نیز شتافتند.

اُولئِكَ بَعْضُهُمْ اَوْلِیاءُ بَعْضٍ. اینها هسته ی اولی جامعه ی اسلامی را تشكیل می دهند. قرآن می گوید بعضی شان ولیّ بعض دیگر هستند. «ولیّ» در اینجا به معنی [دارای ] پیوند است. اینها با یكدیگر پیوند كامل خورده اند. چون ولیّ یكدیگر هستند پس یكدیگر را باید نصرت و تعاون كنند؛ اینها به آنها كمك بدهند، آنها به اینها كمك بدهند. حتی «ولایت امن» در میانشان هست یعنی اگر یكی از اینها به دیگری پناه بدهد، مثل این است كه همه ی اینها به او پناه داده اند.

[1] . [این كنگره از تاریخ 28 اسفند 1348 تا 3 فروردین 1349 در دانشگاه مشهد برگزار شد. ]