راجع به قسمت اول كه دستور مجازات زناست چند مطلب را باید عرض كنم. یكی این كه فلسفه ی مجازات زنا چیست؟ اگر شما كتابهایی را كه در این زمینه ها بحث كرده اند بخوانید می بینید غالباً این طور اظهار نظر می كنند كه علت مجازات زنا به اصطلاح آنها «مرد سالاری» است. در دوره هایی كه مرد حاكم بر خانواده بوده (به

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 391

معنای این كه مرد مالك خانواده بوده و زن حقی نداشته و وسیله ای در دست مرد بوده برای بهره برداری او، و مرد خودش را مالك زن می دانسته است) وقتی كه زن زنا می كرده است، از نظر مرد این طور بوده كه زن یك چیزی را كه تعلق به او داشته در اختیار دیگری قرار داده، و از این جهت مجازات زنا برقرار شده است.

معلوم است كه از نظر قانون اسلام این یك حرف بی اساسی است. در اسلام مجازات زنا منحصراً برای زن نیست، هم مرد باید مجازات شود و هم زن: اَلزّانِیَةُ وَ اَلزّانِی فَاجْلِدُوا كُلَّ واحِدٍ مِنْهُما مِائَةَ جَلْدَةٍ. تصریح می كند: هم مرد زناكار و هم زن زنا كار هر دو باید مجازات شوند. اگر این طور می بود كه مرد هیچ محدودیت و ممنوعیتی نداشت و تنها زن بود كه از زنا ممنوع بود- كه شاید چنین مقرراتی در بعضی جاهای دنیا بوده كه فقط زن حق زنا كردن نداشته ولی مرد حق زنا كردن داشته است- در این صورت می شد این حرف را گفت كه فلسفه ی مجازات زنا «مرد سالاری» است.

اما در اسلام، هم مرد ممنوع است از زنا كردن و هم زن، و معنایش این است كه مرد كامیابی جنسی خودش را تنها و تنها در محدوده ی ازدواج می تواند انجام دهد، و ازدواج یعنی قبول كردن یك سلسله تعهدات و مسئولیتها، و زن هم كامیابی جنسی خودش را تنها در محدوده ی ازدواج می تواند انجام دهد، یعنی مقرون به قبول یك سلسله تعهدها و مسئولیتها. پس مرد حق ندارد بدون این كه مسئله ی ازدواج در میان باشد آزادانه به اصطلاح امروز غریزه ی جنسی اش را اشباع كند، همچنان كه زن چنین حقی را ندارد. بنابراین مسئله ی حرمت زنا به زن اختصاص ندارد، در مورد هر دو تعمیم دارد.

حال مسئله ی دیگری مطرح است و آن این است كه در عرف امروز اروپا زن و مرد فقط در وقتی كه به تعبیر اسلام «محصن» و یا «محصنه» باشند از زنا كردن ممنوع اند؛ یعنی مرد زن دار و زن شوهردار حق ندارند زنا كنند، اما برای مردی كه زن ندارد یا زنی كه شوهر ندارد هیچ منعی نیست كه زنا كند و طبعاً مرد بی زن حق ندارد با زن شوهردار زنا كند و زن بی شوهر هم حق ندارد با مرد زن دار زنا كند، ولی مرد بی زن و زن بی شوهر هیچ گونه ممنوعیتی ندارند. حال چرا این طور می گویند؟ آنها این طور فكر می كنند كه فلسفه ی حرمت زنای مرد زن دار این است كه با این كار به زنش خیانت كرده و حق او را از بین برده، و فلسفه ی حرمت زنای زن شوهردار هم این است كه حق شوهرش را از بین برده؛ پس مردی كه زن ندارد تعهدی در برابر

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 392

كسی ندارد و زنی هم كه شوهر ندارد تعهدی در برابر كسی ندارد، پس برای آنها اشكالی نیست.

ولی از نظر اسلام در اینجا دو مسئله مطرح است: یك مسئله این كه برای هیچ مرد و زنی در خارج از تشكیل عائله حق كامیابی جنسی نیست، چه مرد زن داشته باشد یا نداشته باشد و چه زن شوهر داشته باشد یا نداشته باشد. اسلام برای عائله آن اهمیت فوق العاده ای را قائل است كه در خارج از كانون خانوادگی ارضای كامیابی جنسی را ممنوع می داند و تنها محیط خانوادگی را جای ارضای كامیابی جنسی می داند؛ در محیط خارج از كانون خانوادگی به هیچ شكل اجازه نمی دهد كه مرد و زنی از یكدیگر استمتاع كنند.

مسئله ی دوم مسئله ی مجازات مرد زن دار و زن شوهردار است. لهذا اسلام دو مجازات قائل است. یك مجازات كلی قائل است كه همان صد تازیانه است؛ و اگر مرد زن دار یا زن شوهردار زنا كرد، در اینجا مجازات شدت پیدا می كند و آن «رجم» است: سنگساری.