بگوییم چون توبه كرده تازیانه به او نزنند، شهادتش هم قبول باشد و فاسق هم نیست. ولی این احتمال را كسی نداده است. همین قدر كه كسی زنی را متهم كرد و نتوانست ثابت كند، تازیانه را حتماً باید بخورد.

احتمال دوم این است كه اگر كسی توبه كرد، هم شهادت او قبول باشد و هم فاسق شمرده نشود، یعنی تمام محرومیتهای اجتماعی او برگردد و از او اعاده ی حیثیت بشود.

احتمال سوم این است كه مجازات دومش برای همیشه باقی است، یعنی شهادتش هیچ وقت قبول نمی شود و «اِلَّا الَّذینَ تابوا» استثنای عبارت آخر است، یعنی آن مقدار از او اعاده ی حیثیت می شود كه می توان نماز جماعت پشت سر او خواند و از او تقلید كرد، قاضی هم می تواند باشد، اما شهادتش هرگز قبول نمی شود؛ و بعید نیست كه این سومی درست باشد، یعنی «إِلاَّ اَلَّذِینَ تابُوا مِنْ بَعْدِ ذلِكَ وَ أَصْلَحُوا» استثنای از «اُولئِكَ هُمُ الْفاسِقونَ» باشد. آیه ی بعد: وَ اَلَّذِینَ یَرْمُونَ أَزْواجَهُمْ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُمْ شُهَداءُ إِلاّ أَنْفُسُهُمْ فَشَهادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهاداتٍ بِاللّهِ إِنَّهُ لَمِنَ اَلصّادِقِینَ. `وَ اَلْخامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اَللّهِ عَلَیْهِ إِنْ كانَ مِنَ اَلْكاذِبِینَ [1].

اینجا یك سؤال مطرح می شود و آن این كه شما گفتید كه اگر مردی زنی را متهم به زنا كرد باید چهار شاهد بیاورد. حال اگر چهار شاهد نداشت تكلیفش چیست؟ باید بداند كه چون شاهد ندارد، اگر شهادت دهد خودش را تازیانه می زنند، پس وظیفه اش سكوت كردن است. حال اگر آن مردی كه دیده آن زن زنا می كند شوهر آن زن باشد تكلیفش چیست؟ آیا او هم اگر چهار شاهد وجود داشت بیاید پیش حاكم شرعی اظهار كند كه زن من زنا كرده است؟ اگر بخواهد چهار شاهد پیدا كند، آنها كارشان تمام شده است. اگر شاهدْ غیر شوهر بود، می گفتند حال كه چهار شاهد نیست سكوت كن، حرف نزن، به تو چه ربطی دارد؟ اگر بگویی، خودت را تازیانه می زنند.

شوهر وقتی پیش حاكم شهادت می دهد، باید چهار بار سوگند به خدا بخورد و خدا را گواه بگیرد كه آنچه می گوید راست است و دروغ نمی گوید؛ یعنی یك بار شهادت دادن كافی نیست، باید چهار بار باشد؛ چهار بار هم باید توأم با سوگند باشد.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 400

آیا این مقدار كافی است؟ باز هم كافی نیست. در مرتبه ی پنجم باید به خودش لعنت كند و بگوید: «لعنت خدا بر من اگر دروغ بگویم. » آیا همین جا كار تمام می شود و به زن می گویند ثابت شد كه تو زنا كرده ای؟ نه. به زن تكلیف می كنند و می گویند شوهرت «لعان» كرد (یعنی چهار بار قسم خورد و یك بار هم خودش را لعنت كرد اگر دروغگو باشد) تو چه می گویی؟ اگر زن اقرار كرد [مجازات می شود] و اگر هم سكوت كرد و از خود دفاع نكرد، باز مثل اقرار است. ولی یك راه دیگر جلو زن می گذارند، می گویند تو هم بیا مثل او قسم بخور، چهار بار خدا را گواه بگیر و قسم بخور كه شوهرت دروغ می گوید و در دفعه ی پنجم بگو «غضب خدا بر من اگر شوهرم راست می گوید. » اگر حاضر نشد این كار را انجام دهد، می گویند پس معلوم شد تو زنا كرده ای و حد بر تو جاری می شود. اما اگر حاضر شد و گفت من هم از خودم دفاع می كنم، تكلیف چه می شود؟ مرد چهار بار شهادت داده و خودش را هم لعنت كرده اگر دروغ گفته باشد، و زن هم چهار بار سوگند خورده كه شوهرش دروغ می گوید و برای پنجمین بار گفته است كه «غضب خدا بر من اگر شوهرم راست گفته باشد. » اینجا اسلام چه حكم می كند؟ آیا مرد را در حكم قاذف و تهمت زن می شناسد و به او تازیانه می زند؟ نه. آیا زن را زناكار می شناسد و او را مجازات می كند كه در اینجا مجازاتش رجم و سنگسار است؟ نه. پس چكار می كند؟ اسلام می گوید حال كه كار به اینجا كشیده است، میان شما جدایی مطلق باید باشد و طلاق هم لازم نیست، همین عمل در حكم طلاق است، شما دیگر از یكدیگر جدا هستید، تو این طرف جو و تو آن طرف جو، دیگر از این ساعت زن و شوهر نیستید. این [عمل ] در فقه اسلامی «لِعان» یا «ملاعنه» نامیده می شود.

حال آیه را برایتان می خوانم و ترجمه می كنم. می فرماید: وَ اَلَّذِینَ یَرْمُونَ أَزْواجَهُمْ اما مردانی كه یك زن بیگانه ای را متهم نمی كنند، بلكه زن خودشان را متهم می كنند وَ لَمْ یَكُنْ لَهُمْ شُهَداءُ إِلاّ أَنْفُسُهُمْ و شاهدی غیر از خودشان ندارند [2](اگر چهار شاهد داشته باشند كه كافی است)فَشَهادَةُ أَحَدِهِمْ أَرْبَعُ شَهاداتٍ بِاللّهِ إِنَّهُ لَمِنَ اَلصّادِقِینَ پس شهادت یكی از آن مردها چهار شهادت به خداست (یعنی چهار بار خدا را گواه

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 401

بگیرد) كه راست می گوید، وَ اَلْخامِسَةُ أَنَّ لَعْنَتَ اَللّهِ عَلَیْهِ إِنْ كانَ مِنَ اَلْكاذِبِینَ و مرتبه ی پنجم به صورت لعنت باشد كه لعنت خدا بر او اگر دروغ بگوید. حال تكلیف زن حاضر چه می شود؟ وَ یَدْرَؤُا عَنْهَا اَلْعَذابَ أَنْ تَشْهَدَ أَرْبَعَ شَهاداتٍ بِاللّهِ إِنَّهُ لَمِنَ اَلْكاذِبِینَ. `وَ اَلْخامِسَةَ أَنَّ غَضَبَ اَللّهِ عَلَیْها إِنْ كانَ مِنَ اَلصّادِقِینَ و از زن عذاب (مجازات) را دفع می كند اگر او هم حاضر بشود چهار بار سوگند بخورد كه مرد دروغ می گوید و در مرتبه ی پنجم بگوید غضب خدا بر او اگر مرد راست گفته باشد. و اگر این عمل صورت گرفت، این زن و مرد از یكدیگر جدا می شوند.

[1] . نور / 6 و 7.

[2] . مثلاً مردی به خانه رفت و- العیاذ باللّه- زن خودش را عملاً مشغول زنا با مردی دید (اگر در یك بستر پهلوی یكدیگر خوابیده باشند زنا نیست) .