حیوانات چون به حكم غریزه عمل می كنند، آنچنان آزاد آفریده نشده اند. بعضی از حیوانات مثل كبوتر جفت هستند. بعضی حیوانات دیگر مثل گوسفند و اسب و آهو این طور نیستند و در آنها حساب جفت در كار نیست، ولی هم جنس نر و هم جنس ماده یا خصوص جنس ماده جز برای باردار شدن اساساً آمادگی ندارند یا جنس ماده جنس نر را نمی پذیرد (مخصوصاً در وحشی ها، چون در اهلی ها خودِ اهلی بودن غریزه را قدری تغییر می دهد) . حیوانهایی كه جفت زندگی می كنند، مثل كبوتر كه دو كبوتر نر و ماده با هم جفت هستند، اصلاً خاصیت غریزی شان این است كه فقط با یكدیگرند، نه آن كبوتر نر چشم به كبوترهای ماده ی دیگر دارد و نه آن كبوتر ماده چشم به كبوترهای نر دیگر دارد.

ولی انسان در هر شهوتی از شهوات خود، روی خاصیت آزادی ای كه دارد (یعنی همه ی كارهایش را با تكلیف باید انجام دهد نه با غریزه و حكم و اجبار طبیعت) [محدود به حدی نیست. ] این است كه اگر ازدواج هم بكند شرط لازم هست ولی شرط كافی نیست؛ یعنی مرد چشمش كه به زن دیگر بیفتد باز رغبتش تهییج می شود، خصوصاً در شرایطی كه آن زنْ خودش را در یك وضع مهیّجی قرار بدهد، و همین طور زن نسبت به مرد دیگر. این است كه اسلام در معاشرتهای زن و مرد حدود و قیودی قائل است و این حدود و قیود را فقط و فقط برای این [وضع ] كرده است كه ارتباط زن و مرد به شكلی نباشد كه تهییج آور باشد، یعنی شهوات یكدیگر را تحریك كنند. از آیاتی كه بعد می خوانیم مطلب كاملاً روشن می شود.