اصطلاح فقه و حدیث آیات حجاب می نامند. در این آیات دستور خاصی راجع به زنان پیغمبر بیان شده است. اما آیات [مورد بحث ] در اصطلاح فقه و حدیث به نام آیات حجاب معروف نیست ولی در آنها دستور پوشش زن در مقابل مرد و همچنین دستور ستر عورت، هم برای زن و هم برای مرد، بیان شده است. ولی قبل از این آیات سه آیه ی دیگر داریم كه مربوط به «اِذْن» است كه اگر مردی می خواهد وارد خانه ی كسی شود، بدون اعلام و اذن قبلی حق ورود ندارد. این سه آیه اختصاص به موضوع زن ندارد ولی قسمت عمده اش به موضوع زن ارتباط دارد. آیه این است: یا اَیُّهَا الَّذینَ امَنوا لا تَدْخُلوا بُیوتاً غَیْرَ بُیوتِكُمْ حَتّی تَسْتَأْنِسوا وَ تُسَلِّموا عَلی اَهْلِها ای اهل ایمان! هرگز به خانه ای غیر از خانه ی شخصی خودتان (خانه ی خودتان مستثنی است) و حتی به خانه ی پدر و مادر و خواهرتان- و به خانه ی برادرتان به طریق اولی - سرزده وارد نشوید مگر آن كه قبلاً استیناس كنید و بر اهل آن خانه سلام كنید. ( «استیناس كنید» یعنی انس و الفت و آرامش اهل آن خانه را جلب كنید. )

این یك نكته ی بسیار روشنی است كه زندگی داخلی و خانوادگی هركس مخصوص خودش است و هركسی از هر كس دیگر برای داخل زندگی خود رودربایستی دارد و لهذا اگر كسی سرزده داخل زندگی انسان شود، انسان یك حالت فزع و دستپاچگی پیدا می كند. قرآن می گوید این كار را نكنید، سرزده به خانه ی كسی وارد نشوید، قبلاً استیناس كنید، یعنی كاری كنید كه فزع آنها از بین برود، یعنی خبر و اطلاع بدهید.

در قدیم معمول نبوده است كه درِ خانه ها را ببندند (و الآن در بعضی دهات همین طور است) . در شهرها معمول است كه درِ خانه ها از پشت بسته است و اگر كسی سرزده هم بخواهد وارد شود در باز نیست؛ باید زنگ و یا كوبه ی در را بزند تا در را باز كنند. عرب جاهلیت هرگز رسم نداشت كه وقتی می خواهد داخل خانه ی كسی شود اطلاع بدهد و اجازه بگیرد و این اجازه گرفتن را دون شأن و كسر شأن خود می دانست. اسلام این دستور را آورد كه هیچ وقت به خانه ی كسی سرزده وارد نشوید (حالا ما كه وارد نمی شویم چون اصلاً در بسته است، اگر در باز هم باشد وارد نشوید)وَ تُسَلِّموا عَلی اَهْلِها و سلام هم بكنید، بدون سلام وارد خانه ی كسی نشوید.

وظیفه ی هر واردی است كه بر مورود سلام كند و هركس كه به خانه ی كسی وارد می شود باید بر اهل خانه سلام كند.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 440

پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله این سنت را برقرار كرد، فرمود هرطور هست وقتی داخل خانه ی كسی می شوید قبلاً خبر بدهید كه آنها خودشان را جمع و جور كنند و تا اجازه نداده و نگفته اند «بفرمایید» داخل خانه نشوید. منتها فرمود یك كاری كنید كه هم فال باشد و هم تماشا. ممكن است وقتی شما می خواهید وارد خانه ای بشوید اعلام كنید من می خواهم داخل خانه شوم و به اصطلاح تَنَحنُح كنید. ولی چرا این كار را بكنید؟ ذكر خدا بگویید، مثلاً بگویید «اللّه اكبر» و یا «سبحان اللّه» . امروز در میان ما معمول است كه می گوییم «یا اللّه» و رسم خوبی هم هست، اگرچه كم كم در فرنگی مآبها «یا اللّه» گفتن منسوخ شده، ولی باید بدانید كه این سنتی است اسلامی.

هم سلام كردن [در میان آنها] منسوخ شده است و هم «یا اللّه» گفتن، و این چیز عجیبی است.

پیغمبر اكرم صلی الله علیه و آله رسمشان همیشه این بود كه هیچ خانه ای را بدون كسب اجازه داخل نمی شدند و این استیناس را بیشتر از همان راه سلام انجام می دادند.

حتی به خانه ی دخترش حضرت زهرا (سلام اللّه علیها) بدون اجازه وارد نمی شد؛ پشت در خانه می ایستاد و با صدای بلند فریاد می كرد: اَلسَّلامُ عَلَیْكُمْ یا اَهْلَ الْبَیْتِ. اگر جواب می دادند و می گفتند «بفرمایید» داخل می شد و اگر جواب نمی دادند بار دوم صدا می كرد، شاید نشنیده باشند: اَلسَّلامُ عَلَیْكُمْ یا اَهْلَ الْبَیْتِ. اگر جواب نمی دادند، احتیاطاً- كه نكند نشنیده باشند- بار سوم سلام می كرد، و اگر بار سوم هم جوابی نمی آمد برمی گشت، می گفت: یا نیستند یا وضعشان به گونه ای است كه مقتضی نیست كسی را بپذیرند و دیگر بدش هم نمی آمد.

ذلِكُمْ خَیْرٌ لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرونَ این برای شما بهتر است و مصلحت شما این است، باشد بعدها متوجه فایده ی این كار بشوید؛ یعنی عمل كنید، بعد به فایده ی این كار پی می برید.