این مقدار [ایمان به خدا و ایمان به آخرت ] شرط اصلی [مقبولیت و بالا رفتن عمل ]
است ولی یك چیزهایی هست كه به منزله ی آفت اند، یعنی یك عمل راست و درست
را خراب و فاسد می كنند؛ از جمله همین مسئله ی عناد و كفری است كه عرض كردم.
اگر انسان با حقیقت عناد بورزد، خاصیت عناد این است كه اعمال گذشته ی انسان را
حبط می كند. یك نفر مسیحی مؤمن ممكن است عملی را به قصد قربت انجام دهد و
مسلّم عملش در نزد خدا ضایع نمی شود، اما اگر همان فرد در جای دیگر معاند باشد
یعنی تا سخن از پیغمبر اسلام بیاید فوراً عكس العمل مخالف نشان بدهد، این كفرش
آن عملش را ضایع و باطل می كند. همچنین یك نفر سنی ممكن است یك عمل را به
قصد قربت انجام بدهد و عملش پاك و پاكیزه بالا برود اما اگر مسئله ی امامت
امیرالمؤمنین بر او عرضه شد و قبول نكرد یعنی عناد ورزید، قطعاً اعمالش همه به
هدر رفته است.
نه تنها عناد این كار را می كند، خیلی چیزهای دیگر هم خود ما داریم [كه
اعمالمان را هدر می دهد. ] نباید خیال كرد این مسئله فقط مربوط به آنهاست. لازم
نیست عناد تنها در مورد نبوت یا امامت یا توحید باشد، در موارد دیگر هم همین
طور است. ممكن است انسان به نحو دیگری معاند باشد. فرض كنید كسی یك
مسئله ای از من می پرسد و من جوابی می دهم. از یك نفر دیگر هم همان مسئله را
می پرسد و او جواب دیگری می دهد. بعد به من می گویند: فلان كس جواب مسئله را
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 500
این طور داد. تا به من گفتند، با این كه من خودم بهتر از دیگران می فهمم كه او درست
گفته اما حاضر نیستم خودم را بشكنم و بگویم: ببخشید، من اشتباه كردم، ایشان
درست فرمودند، بلكه شروع می كنم به توجیه و تأویل كردن و می خواهم به هر
نحوی شده حرف او را خراب كنم و حرف خودم را به كرسی بنشانم. این هم خودش
درجه ای از عناد است. در این صورت نمی تواند نماز من نماز درستی باشد در حالی
كه من اینقدر خودخواه و معاندم كه حاضر نیستم نسبت به این كه مسئله ای را
دیگری بهتر از من جواب داده تسلیم باشم و [به اشتباه خود] اعتراف كنم.
حسادت هم همین طور است. پیغمبر اكرم فرمود:
اِنَّ الْحَسَدَ لَیَأْكُلُ الْحَسَناتِ كَما
تَأْكُلُ النّارُ الْحَطَبَ [1] حسد، حسنات انسان را می خورد آنچنان كه آتش هیزم را؛ یعنی
انسان حسناتی انجام می دهد و در دیوان اعمالش حسنات زیادی هست، بعد
مرتكب یك حسادت می شود، تمام آنها محو و نابود می شود. در حدیثی پیغمبر اكرم
در مورد بعضی از اعمال و اذكار فرمود: هركس این عمل را مرتكب بشود یا این ذكر
را بگوید، خداوند متعال برای او درختی در بهشت غرس می كند. یكی از حاضرین
عرض كرد: یا رسولَ اللّه! پس ما در بهشت خیلی درخت داریم. فرمود: بلی، اگر
آتشی از اینجا نفرستید و آنها را آتش نزنید.
[1]
. اصول كافی، كتاب الایمان و الكفر، باب الحسد، حدیث 2.