حال برویم سراغ شفاعتهای منفی: از طرف دیگر یك سلسله شفاعتهای منفی در
قرآن هست كه قرآن در كمال صراحت آن شفاعتها را نفی كرده و فرموده است: «
یَوْمٌ
لا بَیْعٌ فیهِ وَ لا خُلَّةٌ وَ لا شَفاعَةٌ» روزی كه در آنجا [بیعی و] دوستی و شفاعتی
[نیست ]
[1]. از این طرف اینجا فرموده [شفاعتی نیست ] ، از آن طرف فرموده شفاعت
می كنند.
عرض كردیم كه شفاعت منفی و شفاعت مثبت هر دو باید شناخته بشود،
شناختن هر دو جزء معارف اسلامی است. ما باید ببینیم عقایدی كه در آن زمان
درباره ی شفاعت داشته اند چگونه عقایدی بوده است. هركسی آن طور اعتقاد به
شفاعت داشته باشد اعتقادش باطل است، و آن این است: برای آنها مسئله ی اذن خدا
برای شفیع و دیگر اینكه خود شفیع چه صلاحیتی باید داشته باشد و مشفوعٌ له چه
صلاحیتی باید داشته باشد، این حرفها اصلاً مطرح نبوده. آنها در مسئله ی توحید
معتقد بودند خدای بزرگ فقط خالق عالم است ولی [در] تدبیر عالم كار دست
دیگران است و خدا [افعال آنها را] تصویب كرده است. معتقد بودند كه خداوند
متعال فقط خالق عالم است و بس. مسئله ی خلق و ایجاد برای آنها یك مسئله بود و
مسئله ی اداره ی عالم مسئله ی دیگری. این فكر- كه شاید هنوز هم در خیلی افراد باشد-
[در آنها بود كه ] می گفتند خدا خالق عالم است یعنی سازنده ی عالم است، مثل این بنّا
كه این ساختمان را ساخته. سازنده ی عالم نقشش فقط به اصطلاح امروز سازندگی
عالم است و بس. او عالم را ساخته و بعد موجوداتی در این عالم خلق كرده و آنوقت
اداره ی عالم خودش حسابی دارد؛ مسئله ی اداره ی عالم، دیگر به خدا چندان ارتباطی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 612
ندارد؛ همین مخلوقات خدا هستند كه این عالم را اداره می كنند.
یك وقتی مجله ای با دختر یكی از رجال مصاحبه ای كرده بود، نوشته بود كه او
فلج است در اثر اینكه از كوه پرت شده است. آنگاه حرفهای كودكانه ای از او نقل
كرده بود كه خیلی عجیب بود. از جمله از او می پرسند: تو هیچ وقت شده از خدا
بخواهی كه تو را شفا بدهد، یا نه؟ او كه تحصیل كرده هم هست گفته بود: من فكر
می كنم دیگر خدا به این همه كار نمی رسد. این عالم به این بزرگی و این همه كار كه
در این عالم هست، اصلاً خدا چطور می تواند به همه ی این كارها برسد؟ ! زمین ما در
این منظومه ی شمسی چقدر است و همه ی منظومه ی شمسی با كهكشان چه نسبتی دارد و
همه ی كهكشان با همه ی عالم. تازه من در همه ی روی زمین چقدر هستم. حالا من اینجا
یك گوشه ای افتاده ام و یك بیماری دارم، آیا دیگر خدا به كار من هم می رسد؟
حالا گیرم من از خدا بخواهم، آیا خدا می تواند به این همه كار برسد كه از آن جمله
كار من است؟ از این جهت كه مطمئنم كه خدا نمی تواند به این همه كار برسد دیگر
من به او كاری ندارم!
[1]
. [چون در متن سخنرانی آیه به صورت دیگری قرائت شده بود لذا می بایست ترجمه ی آن اصلاح می شد. ]