وَیْلٌ لِكُلِّ أَفّاكٍ أَثِیمٍ. `یَسْمَعُ آیاتِ اَللّهِ تُتْلی عَلَیْهِ ثُمَّ یُصِرُّ مُسْتَكْبِراً كَأَنْ لَمْ یَسْمَعْها فَبَشِّرْهُ بِعَذابٍ أَلِیمٍ. `وَ إِذا عَلِمَ مِنْ آیاتِنا شَیْئاً اِتَّخَذَها هُزُواً أُولئِكَ لَهُمْ عَذابٌ مُهِینٌ. `مِنْ وَرائِهِمْ جَهَنَّمُ وَ لا یُغْنِی عَنْهُمْ ما كَسَبُوا شَیْئاً وَ لا مَا اِتَّخَذُوا مِنْ دُونِ اَللّهِ أَوْلِیاءَ وَ لَهُمْ عَذابٌ عَظِیمٌ. `هذا هُدیً وَ اَلَّذِینَ كَفَرُوا بِآیاتِ رَبِّهِمْ لَهُمْ عَذابٌ مِنْ رِجْزٍ أَلِیمٌ. `اَللّهُ اَلَّذِی سَخَّرَ لَكُمُ اَلْبَحْرَ لِتَجْرِیَ اَلْفُلْكُ فِیهِ بِأَمْرِهِ وَ لِتَبْتَغُوا مِنْ فَضْلِهِ وَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ [1].

سوره ی مباركه ی جاثیه است كه چند آیه از اول این سوره را در جلسه ی پیش خواندیم. در آن چند آیه، دو آیه ی اول راجع به قرآن كریم بود و آیات بعد آیات توحیدی بود، یعنی آیات قرآن بود كه مسئله ی توحید و خداشناسی را ارائه می داد.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 682

اول از خلقت آسمانها و زمین به طور كلی بحث كرد و فرمود كه در اینها آیات و نشانه هایی برای اهل ایمان است. بعد در خلقت انسان و هر جانداری و بعد راجع به گردش شب و روز، نزول باران، گردش باد و امثال اینها مطلبی را ذكر كرد و بعد فرمود: «تِلْكَ ایاتُ اللّهِ نَتْلوها عَلَیْكَ بِالْحَقِّ فَبِأَیِّ حَدیثٍ بَعْدَ اللّهِ وَ ایاتِهِ یُؤْمِنونَ» اینها آیات الهی است كه ما به حق بر تو تلاوت می كنیم؛ بعد از خدا و آیات خدا دیگر چه باقی می ماند اگر به چیزی می خواهند ایمان بیاورند؟ مگر غیر از این چیزی وجود دارد؟ مقصود این است كه اگر اینها بخواهند به چیزی در عالم ایمان داشته باشند همین است، یعنی اگر به این ایمان نیاورند دیگر به هیچ چیزی در عالم ایمان نخواهند داشت. آن چیست؟ در نظام عالم، خدا و در نظام تشریع، آیات الهی یعنی آیات قرآن. كأنّه می خواهد بفرماید كه اگر در كسی مایه ای از ایمان باشد و كوچكترین میل و رغبتی به اینكه به چیزی ایمان داشته باشد وجود داشته باشد دیگر همین است، اگر كسی به این ایمان نیاورْد دیگر به هیچ چیزی در عالم ایمان نخواهد آورد. نظیر آن تعبیری است كه ما در فارسی می گوییم؛ البته در عربی بوده، ترجمه ی فارسی هم می گویند: «لَیْسَ وَراءَ عُبّادان قَریة» ماوراء عُبّادان دیگر جایی نیست. آنوقت این آیات شروع می شود كه در آن در واقع بی ایمانها توصیف و نشان داده می شوند كه اینها چه كسانی و چگونه هستند و چه روحی و چه روحیه ای دارند.

[1] . جاثیه / 7- 12.