اعوذ باللّه من الشّیطان الرجیم
سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَیُّهَ اَلثَّقَلانِ. `فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ. `یا مَعْشَرَ اَلْجِنِّ وَ اَلْإِنْسِ إِنِ
اِسْتَطَعْتُمْ أَنْ تَنْفُذُوا مِنْ أَقْطارِ اَلسَّماواتِ وَ اَلْأَرْضِ فَانْفُذُوا لا تَنْفُذُونَ إِلاّ
بِسُلْطانٍ. `فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ. `یُرْسَلُ عَلَیْكُما شُواظٌ مِنْ نارٍ وَ نُحاسٌ
فَلا تَنْتَصِرانِ. `فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ. `فَإِذَا اِنْشَقَّتِ اَلسَّماءُ فَكانَتْ وَرْدَةً
كَالدِّهانِ. `فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ. `فَیَوْمَئِذٍ لا یُسْئَلُ عَنْ ذَنْبِهِ إِنْسٌ وَ لا جَانٌّ. `فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ. `یُعْرَفُ اَلْمُجْرِمُونَ بِسِیماهُمْ فَیُؤْخَذُ بِالنَّواصِی وَ
اَلْأَقْدامِ. `فَبِأَیِّ آلاءِ رَبِّكُما تُكَذِّبانِ [1].
از این آیه ی كریمه به بعد تذكراتی راجع به قیامت است و قرآن به مطلق نتایج اعمال،
چه اعمال خوب و چه اعمال بد، به طور یادآوری اشاره می كند. «
سَنَفْرُغُ لَكُمْ أَیُّهَ
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 56
اَلثَّقَلانِ » عن قریبٍ یكسره به شما خواهیم پرداخت ای دو ثَقَل. در قرآن به جن و انس
«ثَقَلَیْن» گفته شده است، برخلاف ملائكه كه داخل در ثقلها نیستند. «ثَقَل» از همان
ماده ی «ثِقل» است كه به معنی سنگینی است. اشیائی كه وزن دارند ثَقَل و جسمهایند
كه دارای سنگینی هستند. در اینكه انسان ثَقَل است یعنی دارای وزن و سنگینی
است [تردیدی نیست. ] قرآن ملائكه را جزء ثَقَلها یعنی جزء اشیائی كه دارای وزن و
سنگینی هستند نمی شمارد. ملائكه احیاناً به صورت یك جسم تمثل پیدا می كنند
ولی تمثل معنایش این است كه خود [شی ء] حقیقت دیگری است اما به این صورت
ظاهر می شود (
فَتَمَثَّلَ لَها بَشَراً سَوِیًّا) [2]. در واقع واقعیتش واقعیت جسم نیست كه
لازمه ی جسم بودن وزن داشتن و ثقل بودن هم هست بلكه به این صورت بر انسان-
مثلاً بر انسانی كه وحی بر او نازل می شود یا حتی بر انسانی كه احیاناً وحی بر او
نازل نشود مثل مریم- تمثل پیدا می كند یعنی به این صورت ظاهر می شود. ولی جن
از نظر قرآن اصلاً حقیقتش حقیقت جسمانی است، نوعی جسم است و مكرر این
مطلب را عرض كرده ایم كه اینكه در زبانها جن و ملَك را در ردیف یكدیگر ذكر
می كنند مطابق نیست با آنچه در قرآن است. در قرآن جن و انس همدوش و
همردیف یكدیگر ذكر می شوند نه جن و ملك؛ یعنی جن به انس شباهت بیشتری
دارد تا به ملك، منتها جن موجودی است كه در عین اینكه جسم است غیر مرئی
است، جسمی است غیر مرئی، ثقل است و غیر مرئی.