حال مطلب دیگری كه باز جزء اصول معارف قرآنی است این است كه در جواب این
سؤال كه آیا روح انسان اصل است و بدن فرع، یعنی آیا همیشه اثر از روان به بدن
می رسد یا عكس قضیه است، بدن اصل است و روان فرع، یعنی همیشه روح از بدن
متأثر می شود، كدام یك از اینها؟ می گوییم هر دو؛ روح و بدن در یكدیگر تأثیر
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 135
متقابل دارند. آنگاه نتیجه این است: ایمان در اصل و ریشه، عمل قلب است نه عمل
اعضا و جوارح، ولی اطاعت و عمل از اعضا و جوارح است؛ آیا ایمان مبدأ عمل
است یا عمل مبدأ ایمان؟ جواب این است: هر دو؛ ایمان عمل می زاید و عمل بر
ایمان می افزاید. ایندو روی یكدیگر اثر می گذارند. احادیثی به این مضمون در كافی
و كتب دیگر هست كه: «مَنْ عَلِمَ عَمِلَ وَ مَنْ عَمِلَ عَلِمَ» آن كه بداند عمل می كند و آن
كه عمل می كند می داند؛ یعنی علم به دنبال خود عمل می آورد و عمل به دنبال خود
علم می آورد. از این جهت نظیر علوم تجربی است كه عمل است كه علم را تولید
می كند و می افزاید و زیاد می كند. این است كه این مطلب در قرآن آمده است كه
ایمان را به مرحله ی عمل برسانید تا عمل به نوبه ی خودش بر ایمان شما و بر نورانیت و
روشنایی شما بیفزاید.