وقتی كه می گوییم شأن نزول آیه ای این مورد است، معنایش این است كه این آیه در
این مورد نازل شده نه اینكه مفاد آیه مخصوص این مورد است شامل جای دیگر
نمی شود. مثلاً اگر گفتیم كه آیات مربوط به پوشش زن در این مورد نازل شد: یكی از
صحابه ی پیغمبر داشت در كوچه رد می شد، هوا هم خیلی گرم بود، زنی از روبرو
می آمد در حالی كه دو سر چارقد خود را به پشت سر برگردانده بود و موها و زلفها و
گردن و سینه اش همه پیدا بود و زن زیبایی بود و آن مرد جوان به او خیره شده بود و
چنان مات و مبهوت شده بود كه از خود بی خبر، آن زن كه رد شد او مرتب پشت
سرش را نگاه می كرد، همین طور می رفت ولی رویش به آن طرف بود، از دیوار
شی ء تیزی بیرون آمده بود، آن شی ء صورتش را مجروح كرد، خون ریخت، یكدفعه
به خود آمد، دید كه خون دارد از صورتش می ریزد، به همان حال رفت خدمت
پیغمبر اكرم، بعد آیه نازل شد كه زنها این جور نباید بیرون بیایند:
وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ
یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ. . . [1] این شأن نزول است نه اینكه آیه مخصوص این مورد است.
آیه قانون كلی است برای همه ی مسلمین؛ در این وقت آیه نازل شده. اینجا كه
می گوییم شأن نزول این آیه منافقین مدینه اند، نه به معنی این است كه این آیه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 321
مخصوص همان منافقین است. این آیه برای همه ی منافقین عالم است، موردش و شأن
نزولش این است.