بعد مسأله ی مُرضِعَه در كار می آید. حال اگر وقتی كه زن را طلاق دادند قبلاً وضع حمل
كرده و اكنون دارد بچه شیر می دهد، تكلیف چیست؟ آن حالت اجبار و جبر [در كار
نیست، ] چون تا زن حامله بود بچه الزاماً از همین زن باید تغذی كند، راه دیگری
برایش وجود ندارد، پس الزاماً خود آن زن باید بر نفقه ی این مرد باشد؛ ولی زن
مرضعه یعنی زنی كه بچه شیرده است چطور؟ اینجا الزامی نیست كه تغذی بچه از
شیر مادر باشد و نگهدارش هم مادر باشد (در زمان حمل نگهدارش هم بود) یا به
زن دیگری (دایه) بدهند. الزام نیست ولی اولویت هست، و اولویت به این معناست
كه آن كسی كه باید متعهد مخارج نگهداری و عهده داری این بچه بشود مرد است،
ولی زن برای نگهداری اولویت دارد، یعنی اگر گفت: من نگه می دارم، باید به او
بدهیم و آن مزد و اجری كه باید بگیرد (چون بچه ی او را دارد شیر می دهد و نگه
می دارد) در حد معمولی و متعارف دریافت كند؛ یعنی اگر یك زن بیگانه بخواهد
دایه باشد و شیر بدهد و نگه دارد، چقدر حق دارد مزد بگیرد، اینجا هم مادر حق
دارد آن مقدار مزد بگیرد؛ و تا مادر هست به دیگری نمی رسد، حق حضانت با مادر
است، مگر اینكه مادر بگوید: اصلاً من نمی خواهم، بچه ات مال خودت؛ یا مادر
دست بالا را بگیرد، از حد متعارف بیشتر [مطالبه كند؛ ] یعنی اجرت المثل این مقدار
است، او بالاتر از آن را می گوید، كه اینجا مادر می خواهد ضرری به پدر برساند. اگر
مادر اضافه از حق خودش بخواهد، بچه را از مادر می گیرند و به فرد دیگر می دهند.
«فَإِنْ أَرْضَعْنَ لَكُمْ» اگر اینها به سود شما شیر بدهند (این كلمه ی
«أَرْضَعْنَ لَكُمْ» عجیب
است، نمی فرماید: «اِنْ اَرْضَعْنَ اَوْلادَهُنَّ» اگر بچه هایشان را شیر بدهند. معلوم است،
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 420
مقصود این است كه بچه ها را شیر بدهند، ولی می فرماید اگر شیر بدهند به سود شما،
یعنی وظیفه ی توست، تو باید غذای این بچه و موجبات نگهداری اش را فراهم كنی)
«فَآتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ» * مزد و اجرت آنها را باید بدهید. . .
[1]
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 421
[1] . [چند جمله ای از پایان این جلسه متأسفانه روی نوار ضبط نشده است. ]