از این بالاتر، عمل خود پدر و مادر است و مخصوصاً پدر؛ یعنی پدر در منزل اگر
عملش به گونه ای باشد كه پسر، دختر و همسر همیشه در وجود او حقیقت را ببینند،
[خاندان او اهل حقیقت خواهد شد؛ ] در وجود او نه فقط نماز خواندن را ببینند،
احترام به نماز را ببینند؛ ببینند اصلاً نماز برای او یك حقیقت محترمی است. بچه ای
می بیند پدرش نماز می خواند، اما می بیند این نماز برای پدرش كوچكترین
كارهاست. سر ظهر كه به خانه می آید، از همه ی كارهایش فارغ شده می خواهد ناهار
بخورد، می گوید چقدر فاصله تا ناهار هست؟ پنج دقیقه. پس ما نمازمان را بخوانیم
تا خیالمان راحت شود. نماز در دل بچه به صورت یك امر غیرمهم وارد می شود؛
برخلاف آن بچه ای كه می بیند برای پدر نماز مهمترین كارها و اصلهاست؛ حتی
برنامه اش را طوری تنظیم می كند كه نماز اول وقتش [از بین نرود؛ ] مسافرت
می خواهد برود، می گوید به گونه ای برویم كه اول مغرب به نمازمان برسیم. بعد این
نماز را با آداب و مستحباتش انجام می دهد. اصلاً نماز در ذهن این بچه حالت
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 464
دیگری پیدا می كند.
مرحوم پدر خودمان رضوان اللّه علیه، ما از بچگی این را می دیدیم كه از نظر
ایشان آنچه كه مربوط به دین و مذهب بود در نهایت احترام بود؛ نماز یك حقیقت
محترم بلكه محترمترین حقیقتها بود. ما حس می كردیم ماه رمضان كه می آید واقعاً
یك امر قابل احترامی می آید، یك امری می آید كه دارد استقبال می شود، از ماه
رجب و شعبان به استقبال می رفتند یعنی مرتب روزه ی مستحبی می گرفتند؛ پیشواز
می رفتند. پیشواز رفتن [یعنی ] مهمانی دارد می آید كه ما داریم استقبالش می كنیم.
آداب ماه رجب، آداب ماه شعبان و مستحبات این دو ماه عمل می شد. معلوم بود كه
به سوی یك امر بزرگ و خطیر دارند می روند. اگر بچه یك ذره قابل باشد در او اثر
می گذارد. اگر در خانواده ای بچه حس كند كه پدر راستی را به دلیل اینكه راستی
است [ترك نمی كند و] دروغ اساساً به زبان این پدر نمی آید، او راستگو می شود. اما
بچه ای كه می بیند پدرش به خاطر كوچكترین منفعتی دروغ می گوید، اگر پدر یك
ساعت بنشیند بگوید بچه جان دروغ نگو، او نمی تواند بپذیرد.
بنابراین اینجا كه قرآن دارد:
«قُوا أَنْفُسَكُمْ وَ أَهْلِیكُمْ» نكته ی دیگری هم هست و آن
این است: قرآن اگر می گفت:
«یا ایها الذین آمنوا قوا اهلیكم» ای اهل ایمان خاندان
خودتان را حفظ كنید، مطلب درست كاملی گفته بود. ولی وقتی فرمود:
«قُوا أَنْفُسَكُمْ
وَ أَهْلِیكُمْ» خودتان را و خاندانتان را حفظ كنید، و اول «خودتان» را ذكر كرد، ضمناً
اشاره به رابطه ی میان ایندو هست، یعنی تا خودتان را حفظ نكنید آنها را نمی توانید
حفظ كنید. من نماز نمی خوانم ولی بچه! تو نماز بخوان، نماز چیز خیلی خوبی است!
تو به من نگاه نكن اگر دروغ می گویم، تو راستگو باش! «نگاه نكن» حرف است.