از این بالاتر این است كه روان انسان نه تنها در بدن او مؤثر باشد، فكر و روح انسان
نه تنها در خود او مؤثر باشد، بلكه در یك انسان دیگر مؤثر باشد؛ آنچه این انسان
فكر می كند، در بدن آن انسان (انسانی كه وجود او غیر از وجود خودش است) مؤثر
باشد. این هم وجود دارد. تنویمهای
[1] مغناطیسی و هیپنوتیزم كه امروز خیلی مطرح
است چنین چیزی است. یك انسان، انسان دیگری را می تواند تحت تأثیر قرار بدهد
و آن انسان دیگر هر مقدار كه فكرش ساده تر باشد یعنی قدرت مقاومتش كمتر باشد
و این طرف هر مقدار قویتر باشد بیشتر می تواند او را تحت تأثیر قرار بدهد. در
تنویمهای مغناطیسی، شخص به طرف فرمان می دهد بخواب، او می خوابد، با اینكه
می دانیم خواب یك مكانیزم دیگری دارد و به حالت طبیعی یك احتیاجی است كه
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 634
بعد از یك خستگی برای بدن پیدا می شود و تا این خستگی نباشد انسان خوابش
نمی برد. ولی این به او فرمان می دهد كه بخواب، می خوابد، و در حالی كه خوابیده
است به او فرمانها می دهد و او فرمان او را در حال خواب اطاعت می كند.
به هر حال دنیای روح و روان انسان دنیای خیلی وسیعی است و به این
سادگیها كه ابتدا افراد خیال می كنند نیست. حال یكی از خصوصیات آن این است
(البته چیز خوبی نیست؛ روحهای پاك هرگز اینچنین نخواهند بود) : ممكن است در
بعضی از روحها و روانها چنین حالت و خاصیتی باشد كه اگر درباره ی دیگری به
گونه ای فكر كند فوراً روی او اثر بگذارد. در بعضی از احادیث هم از پیغمبر اكرم
وارد شده كه فرموده است (در سند آن احادیث دقت نكرده ام) «العین حق» چشم حق
است، یعنی دروغ مطلق نیست، بعضی از چشمها اثر دارد. و یا حدیثی از پیغمبر نقل
كرده اند كه «العین یجعل الرجل فی القبر و الجمل فی القدر» یعنی چشم چنین قدرتی را
دارد كه انسانی را به گور بفرستد و شتری را در دیگ. تجربه ها و آزمایشها هم نشان
داده كه درباره ی بعضی از افراد مطلب چنین است. . .
[2]
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 635
[1] . [تنویم یعنی خواب كردن ]
[2] . [چند جمله ای از آخر این جلسه روی نوار ضبط نشده است. ]