راجع به آن روحی كه قرآن به این تعبیر می گوید و در سوره ی انا انزلنا هم هست:
تَنَزَّلُ
اَلْمَلائِكَةُ وَ اَلرُّوحُ [1] اختلاف است كه آیا مقصود از این روح جبرئیل امین است كه
روح القدس است یا اصلاً این روح یك حقیقت دیگری است كه از سنخ ملائكه
نیست. بعضی مفسرین از جمله علامه ی طباطبایی معتقدند كه روح اساساً یك
حقیقت دیگری است غیر از حقیقتِ ملائكه. اینها كه در واقع نیروهای حیاتی این
عالم هستند، همین طور كه روح انسان در مردن صعود می كند و بدن را رها می كند،
عالم را رها می كنند؛ وقتی عالم را رها كردند، به آن مقام و اصل خودشان باز
می گردند. لهذا در مورد قیامت می فرماید:
تَعْرُجُ اَلْمَلائِكَةُ وَ اَلرُّوحُ إِلَیْهِ در آن وقت كه
موقع خرابی عالم طبیعت است ملائكه و روح، این نیروهای نظام دهنده ی این عالم، به
سوی مقام خودشان عروج می كنند یعنی دست از تدبیر برمی دارند. اینجاست كه
دیگر ماه و خورشید و ستاره ها و همه چیز حسابش بهم می ریزد
(إِذَا اَلشَّمْسُ كُوِّرَتْ
`وَ إِذَا اَلنُّجُومُ اِنْكَدَرَتْ `وَ إِذَا اَلْجِبالُ سُیِّرَتْ) [2] وضع دیگری پیش می آید كه در آیات بعد
[ذكر می شود. ]
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 683