قرآن راز این مطلب را ذكر می كند كه چرا انسان دشمن حق می شود؛ چون اینجا صحبت عناد است: آن كه به حق و حقیقت پشت كرد، و فرار كرد؛ اصلاً نمی خواهد ببیند؛ یكمرتبه یك جمله ی دیگر اضافه می كند: وَ جَمَعَ فَأَوْعی آن كه پولها را جمع كرده و در مخزنها [ذخیره كرده است. ] قدیم كه بانك نبود كه پولها را در حساب بانكی بریزند؛ در ظروفی پوستی یا مسی جمع و دفن می كردند. پول را خدا نداده برای جمع كردن، داده برای اینكه در میان مردم گردش كند، چون جمع كردنِ یكی در یك گوشه مساوی است با محروم ماندن بندگان خدا در جای دیگر. دو مسأله است: مسأله ی داشتن از راه حلال غیر از مسأله ی جمع كردن و گرد آوردن است.

داشتن به شرط آنكه از راه حلال باشد، اما داشتنی كه عملاً شخص فقط نقش یك متصدی و یك رئیس مؤسسه را داشته باشد كه دائماً این پول به نفع مردم در جریان است، به عبارت دیگر داشتن اگر از راه حلال باشد و به نفع مردم هم در جریان باشد بحثی ندارد ولی داشتنی كه ملازم است با محروم شدن افراد دیگر، برای قرآن غیرقابل تحمل و غیرقابل تأیید است:

اَلَّذِینَ یَكْنِزُونَ اَلذَّهَبَ وَ اَلْفِضَّةَ وَ لا یُنْفِقُونَها فِی سَبِیلِ اَللّهِ فَبَشِّرْهُمْ بِعَذابٍ أَلِیمٍ. `یَوْمَ یُحْمی عَلَیْها فِی نارِ جَهَنَّمَ فَتُكْوی بِها جِباهُهُمْ وَ جُنُوبُهُمْ وَ ظُهُورُهُمْ هذا ما كَنَزْتُمْ لِأَنْفُسِكُمْ فَذُوقُوا ما كُنْتُمْ تَكْنِزُونَ [1].

شاید قرآن آیه ای به لحنی شدیدتر از این آیه نداشته باشد: آنان كه طلا و نقره را گنج می كنند و به صورت ذخیره نگهداری می كنند و در راه خدا انفاق نمی كنند [2]، آنها را به عذابی دردناك بشارت بده. آن روزی كه همین طلا و نقره ها را به صورت فلزهای گداخته در می آورند و پیشانی، آن سجده گاه اینها را داغ می كنند (چون این

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 698

در واقع مسجود و معبود تو بوده؛ تو باید خدا را عبادت می كردی ولی در واقع معبود تو همین بوده است) ، پهلوها و پشتهای اینها را با همین معبودهایشان داغ می كنند. به او می گویند آن گنجها و جمع آوری شده های تو، آن ذخیره هایی كه تو برای خودت جمع كردی اینهاست؛ حالا ببین چه می شود!

اینجا قرآن آن نیش درست خودش را كه باید بعد از سَأَلَ سائِلٌ بِعَذابٍ واقِعٍ بزند [می زند. ] از كجا شروع می كند؟ معاندی عنادش با حق و اهل حق به حدی رسیده كه نمی تواند تحمل كند؛ به او بگو عجله نكن، قیامت هست. بعد خطاب به پیغمبر:

صبر كن. بعد: وضع قیامت چنین خواهد بود، وضع انسانی كه در آنجا گرفتار می شود چنین. بعد آتش جهنم تعقیب می كند، چه كسانی را؟ آن دوری گزین های از حق و حقیقت، همانها كه جمع كرده اند و انباشته اند و ذخیره كرده اند. معلوم می شود قضیه از همین جا شروع می شود؛ از اینجا شروع می شود كه كار به آنجا می رسد. ابوجهل و ابوسفیان آن بتهای حقیقی شان غیر از بتهای ظاهریشان بود. آنها به ظاهر در حمایت از بت عُزّی و بت هُبَل با پیغمبر می جنگیدند ولی همه می دانند، شواهد قرآنی هم خوب حكایت می كند كه بت واقعی آنها همان پولهای جمع شده شان بود كه اسلام را خطر برای آن می دانستند. اگر اسلام آمد و این بتها و این سمبلها را از بین برد، به دنبال آن آقای ابوجهل و آن وضع دیگر وجود نخواهد داشت؛ علاوه بر اینكه اسلام این مسائل مربوط به اینها را از همان روز اول طرح كرد نه اینكه اول بتها را طرح كرد و در آخر [این مسائل را؛ ] از روز اول همینها را هم طرح كرد.

و صلی الله علی محمد و اله الطاهرین، باسمك العظیم الاعظم الاعز الاجل الاكرم یا الله. . .

پروردگارا دلهای ما به نور ایمان منوّر بفرما، گوش شنوا به همه ی ما عنایت بفرما.

خدایا هرگونه غِلّی و غِشّی و عنادی و كبری و كینه ای و حسادتی و بالاخره هرنوع عقده ای اگر در روح ما هست خدایا به لطف و عنایت خودت این عنادها، عقده ها و كینه ها را از دلهای ما بیرون بفرما، قلبهای ما را از این نظر صاف و آئینه وار قرار بده.

خدایا ما را علاقه مند و عاشق حق و حقیقت قرار بده به طوری كه هرگز

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 699

منافع خودمان را به حق و حقیقت ترجیح ندهیم، نیتهای ما را خالص بفرما.

خدایا ما را شیعه ی واقعی مرد حق علی علیه السلام قرار بده، نور محبت واقعی آن بزرگوار را در دلهای ما بتابان.

خدایا خیر دنیا و آخرت به همه ی ما عنایت بفرما؛ اموات همه ی ما، اموات این جلسه مشمول عنایت و مغفرت خودت قرار بده.

مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 700

[1] . توبه / 34 و 35.

[2] . آن كه به صورت ذخیره نگه می دارد، معلوم است خودش احتیاج ندارد كه به صورت ذخیره نگه می دارد. وقتی خودت احتیاج نداری پس به دیگران بده. یا احتیاج داری یا نداری؛ اگر احتیاج داری خودت مصرف می كنی؛ وقتی خودت مصرف نمی كنی پس چرا به دیگران نمی دهی؟