معنای «
إِنَّ أَجَلَ اَللّهِ إِذا جاءَ لا یُؤَخَّرُ» این است كه پیش از وقت باید جبران بكنی. این به
یك معنا همان بحث توبه است. خدا توبه ی بندگان را قبول می كند. اثر توبه این است
كه اگر مردمی توبه كنند- كه معنایش بازگشت است- یك سلسله گناهان آنها كه در
این دنیا و در عالم آخرت عكس العمل هایی دارد از میان می رود، یعنی آن نتایج
سوء دنیوی اش تأخیر می افتد و از بین می رود، نتایج سوء اخروی اش هم از بین
می رود. اما كِی وقت توبه است؟ وقتی كه اجلُ اللّه نرسیده. اگر مهلت پایان یافت و
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 751
موقعش رسید، دیگر وقت توبه نیست. آن وقت تا توبه كنی همان جوابی را می دهند
كه به فرعون دادند. فرعون هم توبه كرد اما كِی؟ وقتی كه اجل اللّه رسید. وقتی كه
اجل اللّه رسید، دیگر فایده ندارد.
موسی سالها او را می خوانَد و دعوت می كند، معجزه ها به چشم خودش از
موسی می بیند و هزاران رنگ با موسی كلنجار می رود تا وقتی كه موسی بنی اسرائیل
را از مصر خارج می كند و از نیل رد می شود. وقتی كه فرعون می خواهد رد بشود
غرق می شود. تا احساس كرد كه آب او را گرفت و در شكم آب قرار گرفت گفت:
آمَنْتُ أَنَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ اَلَّذِی آمَنَتْ بِهِ بَنُوا إِسْرائِیلَ [1] تسلیم آن خدایی هستم كه بنی اسرائیل
به آن خدا ایمان دارند. ملائكه ی الهی به او گفتند:
آلْآنَ وَ قَدْ عَصَیْتَ قَبْلُ [2] حالا كه
اجلُ اللّه رسیده است؟ ! (گفت: «بلا ندیده دعا را شروع باید كرد» وقتی كه بلا رسید
دیگر فایده ندارد. ) آن توبه اصلاً توبه نیست، اجبار است. توبه وقتی توبه است كه
پای اختیار در میان باشد.
إِنَّ أَجَلَ اَللّهِ إِذا جاءَ لا یُؤَخَّرُ لَوْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ اگر اجل الهی- كه
مقصود عذاب الهی است كه مدتش به سر رسیده است- آمد، دیگر تأخیربرداشتنی
نیست اگر شما این حقیقت را بدانید. پس نیامده جبران كنید، جلویش را بگیرید و
می توانید جلویش را بگیرید.