بعضی راجع به مسأله ی غیب در قرآن این سؤال برایشان مطرح است كه این چگونه
است كه در بسیاری از آیات در كمال صراحت از پیغمبر- و از هر پیغمبری- نفی
علم غیب شده است، كه آیاتش زیاد است: ، قل. . .
وَ لَوْ كُنْتُ أَعْلَمُ اَلْغَیْبَ لاَسْتَكْثَرْتُ مِنَ
اَلْخَیْرِ [1].
وَ عِنْدَهُ مَفاتِحُ اَلْغَیْبِ لا یَعْلَمُها إِلاّ هُوَ [2]. بگو غیب مختص خداست، جز خدا كسی
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 813
غیب را نمی داند. من غیبی نمی دانم؛ یك جای دیگر می بینیم در كمال صراحت از
زبان یك پیغمبر مثلاً حضرت مسیح نقل می كند كه به مردم می گفت:
وَ أُنَبِّئُكُمْ بِما
تَأْكُلُونَ وَ ما تَدَّخِرُونَ فِی بُیُوتِكُمْ [3] من به شما خبر می دهم كه شما در خانه های خودتان
چه می خورید، چه چیز ذخیره می كنید؛ هرچه بخواهید من به شما می گویم. ایندو با
همدیگر چگونه سازگار است؟
حال آیاتی كه می خوانیم تفسیركننده ی ایندو است؛ یعنی وقتی ما آن دو قسم
آیات را در مقابل یكدیگر بگذاریم آیه ای كه در اینجا هست آنها را تفسیر می كند كه
مقصود و منظور در همه ی اینها چیست.
اینكه می گویند استناد به یك آیه ی قرآن بدون توجه به سایر آیات قرآن جایز
نیست برای این است كه قرآن بعضی از آن بعضی دیگر را تفسیر می كند، یعنی قرآن
را در كلّش باید مطالعه كرد نه در یك جزء. مطالعه كردن قرآن در یك جزء، یعنی در
یك یا چند آیه ی جداگانه، سبب گمراهی انسان می شود. تمام آیات قرآن به یكدیگر
وابسته و پیوسته است. كسی حق دارد آیات قرآن را تفسیر كند كه بر همه ی آیات
قرآن به نوعی احاطه داشته باشد، آیات را مجزا نكند و نبُرد و بعد، از همین جا
برداشتهایی برای خودش بكند و بگوید آنچه كه من می گویم از قرآن است. این جور
نیست؛ قرآن را در مجموع و در كلش باید مطالعه كرد.
می فرماید:
قُلْ إِنْ أَدْرِی أَ قَرِیبٌ ما تُوعَدُونَ أَمْ یَجْعَلُ لَهُ رَبِّی أَمَداً. از یك طرف به
حكم وحی خبر می دهد كه اینها به چشم خودشان خواهند دید آنچه را كه به آنها
وعده داده شده است؛ ولی بعد می فرماید اما اگر از من بپرسید كِی؟ دور یا نزدیك؟
من نمی دانم. آیا نزدیك است آنچه كه شما وعده داده شده اید یا خدا برای آن مدتی
قرار خواهد داد؟ من نمی دانم.
«عالِمُ اَلْغَیْبِ» تنها اوست كه غیب را می داند. اما
فَلا یُظْهِرُ عَلی غَیْبِهِ أَحَداً او بر غیب خود احدی را آگاه نمی كند
إِلاّ مَنِ اِرْتَضی مِنْ رَسُولٍ
مگر آنكه پیامبری را مورد رضا و ارتضا و پسند خود قرار بدهد (مگر پیامبر
پسندیده ای) كه او را بر غیب خود آگاه می كند.
ببینید! این همه از خود نفی كردن: بگو من مالك هیچ سودی نیستم، یعنی اگر
این من را می بینید، هیچ است، نه مالك زیانی هستم و نه مالك سودی؛ اگر از من
مجموعه آثار شهید مطهری . ج26، ص: 814
می پرسید، هیچ نمی دانم. (حتی در یك آیه است كه: قل. .
ما أَدْرِی ما یُفْعَلُ بِی وَ لا
بِكُمْ [4] اصلاً من نمی دانم كه سرنوشت نهایی در مورد من و در مورد شما چه خواهد
بود. ) در عین حال از جنبه ی دیگر می گوید كه سرنوشت نهایی چیست؛ یعنی اگر از من
می پرسید، من نمی دانم اما اگر از او می پرسید او می گوید؛ آنچه كه من به زبان وحی
می گویم پیام او را می رسانم، یعنی در واقع این من نیستم، اوست كه می گوید و
اوست كه خبر می دهد و من هرچه را كه می دانم چیزهایی است كه او به من گفته
است.