در قرآن منطقی هست كه بالاترین خسرانها و باختنها را باختن خود
می داند. یكی مال و یكی آبرو و یكی ناموس و یكی سلامت و یكی
دوست و یكی مقام و یكی (جامعه) استقلال و حاكمیت و صنعت خود
را می بازد و یكی شخصیت خود را، شخصیت بالفعل یا بالقوه را
می بازد،
قُلْ إنَّ الْخاسِرینَ الَّذینَ خَسِروا أنْفُسَهُمْ. در برخی افراد، تجربه شده
كه ثروت و مقام و همه چیز داشته اند و به آنها به ارث رسیده اما چون
شخصیت نداشته اند از كف داده اند. برخی دیگر به عكس چون
شخصیت داشته اند، با آنكه همه چیز را باخته اند دو مرتبه به دست
آورده اند. هر چیزی اگر انسان ببازد به واسطه شخصیت به دست
می آورد، اما اگر شخصیت عقلی و اخلاقی و اجتماعی خود را ببازد به
چه وسیله آن را بازیابد؟ این است كه بالاترین خسرانها خسران
شخصیت است. می گویند آلمانها پس از جنگ اخیر گفته اند كه: ما در
جنگ جهانی همه چیز را باختیم جز شخصیت خود را و لهذا پس از
اندكی همه چیز را به خود بازگرداندیم. جمله معروف لوتر كه می گوید:
«ما سعادة الامم بكثرة استحكاماتها و معادنها و. . . بل رجالها الذین
تثقفت عقولهم و كملت احلامهم. . . » ناظر به همین اصل است.
رجوع شود به دفتر 31، سخن مارتین لوتر.