رجوع شود به ورقه های یادداشت توحید و خداشناسی راجع به
نیروی ابتكار و اختراع كه ساختمان ماشینی قادر به ابتكار و انتخاب
نیست.
ایضاً رجوع شود به كتاب
احیای فكر دینی در اسلام، مقاله
«آزادی و جاودانی من بشری» .
یكی از مسائلی كه در این باب باید مطالعه شود و به عنوان دلیلی
بر تجرد روح مطالعه شود، مسأله تلقین و آثار عجیبی است كه ایجاد
می كند. به كتب روان شناسی و مخصوصاً كتابهای مربوط به هیپنوتیزم
و همچنین به كتاب
تداوی روحی كاظم زاده ایرانشهر مراجعه شود. به
طور كلی مسأله تداوی روحی باید مورد مطالعه قرار گیرد. این مسأله
از قدیم مورد تأیید بوده و هست.
یكی دیگر مسائل مربوط به احضار ارواح است؛ هرچند احضار
واقعی روح نباشد و تأثیر شخص احضار كننده باشد، باز هم جنبه
روحی دارد.
یكی دیگر موضوع بیماریهای روانی غیر عصبی است كه امثال
فروید به آن معتقدند و البته این مطلب با تداوی روحی مرتبط است.
یكی دیگر به طور كلی موضوع كارهای خارق العاده مرتاضان و
كرامت اولیاءاللّه كه به تواتر رسیده و حتی در زمان خود ما چنین
اشخاصی وجود دارند. و همچنین است موضوع تله پاتی، قرائت
افكار و غیره. همچنین است موضوع خوابها و رؤیاها.
اینها جریانهایی است كه برخلاف براهین معروف فلاسفه، از راه
آثاری كه مغایر با آثار مادی است، به اثبات تجرد روح كمك
می كند.
جلد چهارم . ج4، ص: 544